- Za
zabezpieczanie danych - to używanie różnych środków i metod w celu ochrony posiadanych informacji. Dotyczy to z jednej strony zabezpieczenia przed utratą wskutek awarii sprzętu czy błędów w programach - do tego jedynym skutecznym sposobem jest systematyczne tworzenie kopii bezpieczeństwa najistotniejszych danych, a z drugiej ochrony przed dostępem osób niepowołanych - do tego celu służą specjalne programy kodujące dane, zamykające dostęp do dysku lub wybranych katalogów. Ponadto każdy komputer jest wyposażony w funkcję ochrony hasłem dostępu do całego systemu; dzięki temu bez znajomości hasła nie jest możliwe uruchomienie komputera.
zabezpieczenie przed kopiowaniem - producenci oprogramowania używają różnych metod zabezpieczania swych produktów przed nielegalnym kopiowaniem. Najczęstszym środkiem jest numer licencji, który należy podać w trakcie instalacji, aby mogła być ona kontynuowana. W przypadku programów rozprowadzanych na CD-ROM-ach zwykle stosuje się zabezpieczenie polegające na tym, że aby można było uruchomić program, w napędzie musi się znajdować dysk CD. Nie jest to co prawda stuprocentowe zabezpieczenie, lecz skopiowanie dysku CD jest dość kłopotliwe dla większości użytkowników. Wielu grom z kolei towarzyszy obszerna instrukcja obsługi, natomiast w samym programie na kolejnych poziomach pojawia się żądanie wpisania konkretnego słowa znajdującego się na danej stronie i w wybranym wierszu. Jeszcze inne programy są sprzedawane w wersji instalacyjnej, która pozwala na przeprowadzenie jednej tylko instalacji. Poza tym wiele nowych komputerów sprzedaje się z zainstalowanym już oprogramowaniem - tak więc ani jego skopiowanie, ani tym bardziej ponowna instalacja na innym komputerze nie jest już możliwa.
zadanie - zadaniem (ang. "task") są w Windows wszystkie uruchamiane programy i niektóre ich funkcje. Systemy wielozadaniowe jak Windows umożliwiają jednoczesną pracę wielu programów, a więc równoczesne wykonywaniu przez komputer kilku zadań. Dzięki temu wykonywanie zadań odbywa się równolegle, a użytkownik zachowuje możliwość przełączania się w każdej chwili do wybranego programu. Może mieć to na przykład miejsce w sytuacji, gdy z edytora tekstu drukujemy dłuższy dokument, a w tym czasie chcieliabyśmy się zająć wprowadzaniem nowych informacji w bazie danych.
zakładka - to rodzaj zaznaczenia w tekście dokumentu tworzonego w edytorze tekstu. Za pomocą zakładek zaznaczamy w edytorach tekstu wybrane miejsca, fragmenty tekstu i elementy graficzne, dzięki czemu - co jest szczególnie przydatne w przypadku dłuższych dokumentów - formułując odpowiednie polecenia możemy błyskawicznie odnajdywać zaznaczone miejsca.
zamykanie - kiedy dokonujemy edycji jakiegoś dokumentu (tekstowego, arkusza kalkulacyjnego, graficznego czy bazy danych), zawierający go plik jest otwarty. Otwarty plik to taki, którego zawartość została załadowana z twardego dysku do pamięci operacyjnej. Aby zbiór taki ponownie zachować na dysku, należy go zapisać i zamknąć. Podczas zamykania załadowana zawartość pliku jest z powrotem przenoszona z pamięci RAM na dysk twardy komputera. Zamykanie dokumentów i programów jest szczególnie istotne przed wyjściem z Windows, ponieważ jeśli się tego nie zrobi, pliki programów lub dokumentów mogą ulec uszkodzeniu.
zapisująco-odczytująca głowica - to bardzo ważny element dysków twardych i napędów dyskietek. Spełnia ona podobne zadanie, co głowica w magnetofonie odczytująca i zapisująca dźwięk na taśmie magnetycznej. Tu różnica polega na tym, że odczyt i zapis dotyczy danych komputerowych, a nie ścieżek dźwiękowych. Głowica jest niezwykle wrażliwa na wstrząsy mechaniczne. Z tego powodu na czas transportu należy ją zaparkować, czyli przenieść w specjalny - bezpieczny - obszar dysku. Nowsze modele dysków twardych są wyposażone w mechanizm automatycznego parkowania głowicy zapisująco-odczytującej. O wrażliwości głowicy należy jednak również pamiętać w czasie pracy komputera - wówczas talerze dysku twardego obracają się z dużą prędkością i każdy wstrząs może spowodować uderzenie głowicy o powierzchnię dysku i w efekcie jej uszkodzenie. Jeśli więc zamierzamy przenieść komputer, najpierw należy go wyłączyć.
zapisywanie - w trakcie zapisywania pliki są zachowywane na dysku twardym lub innym nośniku danych. Komputer przenosi wówczas zawartość zbioru z pamięci operacyjnej (RAM) do trwałej pamięci dyskowej. W przeciwieństwie do pamięci operacyjnej informacje zachowane na dysku twardym pozostają także po wyłączeniu komputera.
zarządzanie energią - pojęcie zarządzania energią stało się w ostatnim czasie niezwykle modne ze względu na rosnące potrzeby oszczędzania energii. Dotyczy ono wszelkiego typu środków i metod mających na celu zmniejszenie poboru prądu przez urządzenia podłączane do komputera i stanowiące jego elementy składowe, a więc monitory, drukarki, dyski twarde itd. Zarządzanie energią polega na częściowym lub całkowitym wyłączeniu na pewnien czas danego urządzenia, gdy nie jest ono wykorzystywane. W przypadku monitora może się to odbywać stopniowo, przy czym z każdym stopniem redukcja pobieranego prądu jest zwiększana.
zasilacz - zasilacz komputera dostarcza prądu do wszystkich jego komponentów: płyty głównej, dysku twardego, klawiatury, myszy i kart rozszerzeń - naturalnie o odpowiednim napięciu. Przy zakupie peceta warto więc zwrócić uwagę, by zasilacz nie miał mniejszej mocy niż 200 W. W przeciwnym razie zasilanie tak wielu urządzeń elektrycznych może się okazać niewystarczające.
zasoby systemu - dzięki stanowi zasobów systemu wiemy, w jakim stopniu jest wykorzystywany nasz komputer. Przede wszystkim chodzi o obciążenie pamięci operacyjnej oraz wykorzystanie karty graficznej i innych elementów systemu.
zawieszenie - programy zawierają się, kiedy w trakcie ich wykonywania wystąpi błąd. Na ekranie monitora jest wówczas wyświetlany komunikat o błędzie, który informuje, czy zawieszenie miało charakter programowy, czy sprzętowy. Jedynie usunięcie błędu umożliwia dalszą pracę.
zaznaczanie - zaznaczanie dowolnego fragmentu tekstu, grafiki lub innego typu danych zapisanych w postaci dokumentu. Zaznaczone obiekty można następnie kopiować, przenosić, wycinać i usuwać.
zabezpieczenie przed kopiowaniem - producenci oprogramowania używają różnych metod zabezpieczania swych produktów przed nielegalnym kopiowaniem. Najczęstszym środkiem jest numer licencji, który należy podać w trakcie instalacji, aby mogła być ona kontynuowana. W przypadku programów rozprowadzanych na CD-ROM-ach zwykle stosuje się zabezpieczenie polegające na tym, że aby można było uruchomić program, w napędzie musi się znajdować dysk CD. Nie jest to co prawda stuprocentowe zabezpieczenie, lecz skopiowanie dysku CD jest dość kłopotliwe dla większości użytkowników. Wielu grom z kolei towarzyszy obszerna instrukcja obsługi, natomiast w samym programie na kolejnych poziomach pojawia się żądanie wpisania konkretnego słowa znajdującego się na danej stronie i w wybranym wierszu. Jeszcze inne programy są sprzedawane w wersji instalacyjnej, która pozwala na przeprowadzenie jednej tylko instalacji. Poza tym wiele nowych komputerów sprzedaje się z zainstalowanym już oprogramowaniem - tak więc ani jego skopiowanie, ani tym bardziej ponowna instalacja na innym komputerze nie jest już możliwa.
zadanie - zadaniem (ang. "task") są w Windows wszystkie uruchamiane programy i niektóre ich funkcje. Systemy wielozadaniowe jak Windows umożliwiają jednoczesną pracę wielu programów, a więc równoczesne wykonywaniu przez komputer kilku zadań. Dzięki temu wykonywanie zadań odbywa się równolegle, a użytkownik zachowuje możliwość przełączania się w każdej chwili do wybranego programu. Może mieć to na przykład miejsce w sytuacji, gdy z edytora tekstu drukujemy dłuższy dokument, a w tym czasie chcieliabyśmy się zająć wprowadzaniem nowych informacji w bazie danych.
zakładka - to rodzaj zaznaczenia w tekście dokumentu tworzonego w edytorze tekstu. Za pomocą zakładek zaznaczamy w edytorach tekstu wybrane miejsca, fragmenty tekstu i elementy graficzne, dzięki czemu - co jest szczególnie przydatne w przypadku dłuższych dokumentów - formułując odpowiednie polecenia możemy błyskawicznie odnajdywać zaznaczone miejsca.
zamykanie - kiedy dokonujemy edycji jakiegoś dokumentu (tekstowego, arkusza kalkulacyjnego, graficznego czy bazy danych), zawierający go plik jest otwarty. Otwarty plik to taki, którego zawartość została załadowana z twardego dysku do pamięci operacyjnej. Aby zbiór taki ponownie zachować na dysku, należy go zapisać i zamknąć. Podczas zamykania załadowana zawartość pliku jest z powrotem przenoszona z pamięci RAM na dysk twardy komputera. Zamykanie dokumentów i programów jest szczególnie istotne przed wyjściem z Windows, ponieważ jeśli się tego nie zrobi, pliki programów lub dokumentów mogą ulec uszkodzeniu.
zapisująco-odczytująca głowica - to bardzo ważny element dysków twardych i napędów dyskietek. Spełnia ona podobne zadanie, co głowica w magnetofonie odczytująca i zapisująca dźwięk na taśmie magnetycznej. Tu różnica polega na tym, że odczyt i zapis dotyczy danych komputerowych, a nie ścieżek dźwiękowych. Głowica jest niezwykle wrażliwa na wstrząsy mechaniczne. Z tego powodu na czas transportu należy ją zaparkować, czyli przenieść w specjalny - bezpieczny - obszar dysku. Nowsze modele dysków twardych są wyposażone w mechanizm automatycznego parkowania głowicy zapisująco-odczytującej. O wrażliwości głowicy należy jednak również pamiętać w czasie pracy komputera - wówczas talerze dysku twardego obracają się z dużą prędkością i każdy wstrząs może spowodować uderzenie głowicy o powierzchnię dysku i w efekcie jej uszkodzenie. Jeśli więc zamierzamy przenieść komputer, najpierw należy go wyłączyć.
zapisywanie - w trakcie zapisywania pliki są zachowywane na dysku twardym lub innym nośniku danych. Komputer przenosi wówczas zawartość zbioru z pamięci operacyjnej (RAM) do trwałej pamięci dyskowej. W przeciwieństwie do pamięci operacyjnej informacje zachowane na dysku twardym pozostają także po wyłączeniu komputera.
zarządzanie energią - pojęcie zarządzania energią stało się w ostatnim czasie niezwykle modne ze względu na rosnące potrzeby oszczędzania energii. Dotyczy ono wszelkiego typu środków i metod mających na celu zmniejszenie poboru prądu przez urządzenia podłączane do komputera i stanowiące jego elementy składowe, a więc monitory, drukarki, dyski twarde itd. Zarządzanie energią polega na częściowym lub całkowitym wyłączeniu na pewnien czas danego urządzenia, gdy nie jest ono wykorzystywane. W przypadku monitora może się to odbywać stopniowo, przy czym z każdym stopniem redukcja pobieranego prądu jest zwiększana.
zasilacz - zasilacz komputera dostarcza prądu do wszystkich jego komponentów: płyty głównej, dysku twardego, klawiatury, myszy i kart rozszerzeń - naturalnie o odpowiednim napięciu. Przy zakupie peceta warto więc zwrócić uwagę, by zasilacz nie miał mniejszej mocy niż 200 W. W przeciwnym razie zasilanie tak wielu urządzeń elektrycznych może się okazać niewystarczające.
zasoby systemu - dzięki stanowi zasobów systemu wiemy, w jakim stopniu jest wykorzystywany nasz komputer. Przede wszystkim chodzi o obciążenie pamięci operacyjnej oraz wykorzystanie karty graficznej i innych elementów systemu.
zawieszenie - programy zawierają się, kiedy w trakcie ich wykonywania wystąpi błąd. Na ekranie monitora jest wówczas wyświetlany komunikat o błędzie, który informuje, czy zawieszenie miało charakter programowy, czy sprzętowy. Jedynie usunięcie błędu umożliwia dalszą pracę.
zaznaczanie - zaznaczanie dowolnego fragmentu tekstu, grafiki lub innego typu danych zapisanych w postaci dokumentu. Zaznaczone obiekty można następnie kopiować, przenosić, wycinać i usuwać.
- Zg
zgodny z IBM - relikt epoki rozkwitu kompouterów osobistych wyposażonych w system operacyjny DOS, którym ton nadawał produkt firmy IBM. Inni producenci musieli się podporządkować i zachować zgodność z komputerem IBM, aby i ich modele mogły się sprzedawać. Z czasem jednak wśród producentów procesorów zaczął przewodzić Intel, a w dziedzinie oprogramowania firma Microsoft, która opracowała Windows - system operacyjny bazujący na graficznym interfejsie użytkownika. Obecnie określenie "zgodny z IBM" powinno raczej brzmieć "zgodny z procesorem Intel". Na komputerach tego typu możliwe jest uruchamianie systemów operacyjnych Windows, DOS, OS/2 i Linux. W wielu publikacjach wyrażenie "zgodny z IBM" traktowane jest jako synonim określenia "zgodny z Windows".
- Zi
zimny start - ponowne uruchomienie komputera po uprzednim jego wyłączeniu przy użyciu wyłącznika sieciowego lub przycisku Reset. Natomiast ponowne uruchomienie peceta za pomocą odpowiedniej kombinacji klawiszy określane jest mianem gorącego startu.
zaintegrowane pakiety oprogramowania - zintegrowane pakiety oprogramowania cieszyły się wielką popularnością w latach 80-tych - przede wszystkim ze względu na fakt, iż skupiały w sobie najbardziej niezbędne narzędzia: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, bazę danych i moduł do rysowania. Obecnie te same funkcje, choć w nieco bardziej ograniczonym stopniu, oferuje nawet sam edytor tekstu - jak na przykład Microsoft Word. Mimo to wielu użytkowników nadal używa zintegrowanych pakietów biurowych typu Microsoft Works, Microsoft Office czy Corel Suite. Works ma niezbyt wygórowane wymagania sprzętowe, dzięki czemu nadaje się do pracy na notebooku, natomiast dwa pozostałe pakiety oferują kompletną obsługę wszelkich prac związanych z prowadzeniem biura.
zipowanie - polega na zmniejszaniu objętości plików za pomocą programu kompresującego. Innym określeniem zipowania jest pakowanie lub kompresja.
zaintegrowane pakiety oprogramowania - zintegrowane pakiety oprogramowania cieszyły się wielką popularnością w latach 80-tych - przede wszystkim ze względu na fakt, iż skupiały w sobie najbardziej niezbędne narzędzia: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, bazę danych i moduł do rysowania. Obecnie te same funkcje, choć w nieco bardziej ograniczonym stopniu, oferuje nawet sam edytor tekstu - jak na przykład Microsoft Word. Mimo to wielu użytkowników nadal używa zintegrowanych pakietów biurowych typu Microsoft Works, Microsoft Office czy Corel Suite. Works ma niezbyt wygórowane wymagania sprzętowe, dzięki czemu nadaje się do pracy na notebooku, natomiast dwa pozostałe pakiety oferują kompletną obsługę wszelkich prac związanych z prowadzeniem biura.
zipowanie - polega na zmniejszaniu objętości plików za pomocą programu kompresującego. Innym określeniem zipowania jest pakowanie lub kompresja.
- Zm
zmiana nazwy - W Windows zmienianie nazw plików i folderów jest niezwykle proste. Służy do tego prawy przycisk myszy. Po kliknięciu nim nazwy obiektu z menu kontekstowego wybieramy polecenie Zmień nazwę i w podświetlonym polu nazwy wpisujemy nowy tekst.
- Zn
znacznik - pozwala na bezpośrednie przechodzenie do oznaczonego wcześniej miejsca w tekście. Programiści często używają znaczników do zaznaczania pozycji docelowych dla poleceń typu Idź do.
znak zachęty DOS-a - po znaku zachęty DOS-a np. "C:|>", pojawiającym się w wierszu poleceń systemu, użytkownik wpisuje komendy wraz z parametrami.
znak zachęty DOS-a - po znaku zachęty DOS-a np. "C:|>", pojawiającym się w wierszu poleceń systemu, użytkownik wpisuje komendy wraz z parametrami.
zrzut ekranu - zrzut ekranowy, określany też jako screenshot, to obraz graficzny przechwycony z ekranu monitora. Aby otrzymać obraz zawartości ekranu Windows, wystarczy nacisnąć klawisz PrintScreen, a następnie otworzyć program, w którym chcemy umieścić obraz (na przykład edytor tekstu) i nacisnąć klawisze Ctrl+V.
