Monday, August 14, 2006

Grafika w tekście.

Dzisiejsze edytory tekstu oferują tyle możliwości, że szkoda byłoby wykorzystywać je wyłącznie do pisania listów. Poniżej postaram się pokazać, jak z tekstem łączyć grafikę i tabele. Proste rysunki możemy wykonać za pomocą samego edytora - do tworzenia bardziej profesjonalnych trzeba się jednak zaopatrzyć w odpowiedni program graficzny.


Import grafiki
Polecenie Wklej z menu Edycja służy nie tylko do wstawiania tekstu, ale i grafiki. Umieszczanie w dokumencie grafiki lub innych obiektów, znajdujących się na twardym dysku czy na dyskietce, nazywamy importowaniem. Grafika zapisywana jest w specjalnych formatach plików. Najczęściej nie stanowi to problemu - nasz edytor tekstu poradzi sobie z odczytaniem najpopularniejszych formatów graficznych.
Każdy edytor tekstu potrafi odczytac pliki graficzne w formacie BMP, PCX oraz TIF. Lepsze importują również grafikę zapisaną w mniej znanych formatach. Jeśli tworzymy grafikę za pomocą własnego programu graficznego, zapisujemy ją zawsze w formacie, który potrafi wczytać używany przez nas edytor tekstu.


Ramki
Edytory tekstu wyposażone w zaawansowane funkcje układu strony pozwalają najpierw umieścić w tekście ramkę, w której później znajdzie się importowana grafika. Jeśli chcemy pracować w taki sposób, dobrze jest zmienić widok na Układ strony, ponieważ przy podglądzie Normalny pozycja ramki nie będzie prawidłowa. W celu wstawienia ramki z menu Wstaw wybieramy polecenie Ramka, po czym naciskamy lewy przycisk myszy i przytrzymując go, kreślimy zarys ramki. Tekst zostanie "wyparty" przez ramkę, to znaczy będzie ją od zewnątrz oblewał. Następnie zaznaczamy ramkę klikając ją i wybieramy opcję Rysunek z menu Wstaw. Oczywiście w ramkach możemy też umieszczać tekst, co jest przydatne w wypadku tytułów i fragmentów tekstu, które chcemy umieścić osobno na stronie.


Dopasowanie grafiki
Po wstawieniu obrazka do ramki, można dopasować jego rozmiar. Gdy klikniemy obrazek, przy krawędziach ramki pojawią się czarne kwadraciki, tak zwane uchwyty zmiany rozmiaru. Klikamy któryś z narożnych kwadracików i przytrzymując lewy przycisk przesuwamy go, co pozwala proporcjonalnie zwiększać lub zmniejszać rozmiary rysunku. Chcąc uwidocznić tylko fragment obrazka, można go również przycinać. Wystarczy tylko przesunąć uchwyty zmiany rozmiaru do środka rysunku przy wciśniętym klawiszu Shift.


OLE
OLE to skrót od "osadzanie i łączenie obiektów" (po angielsku: Object Linking and Embedding). Jest to specjalna technika importowania obiektów, w tym także grafiki. Jak sama nazwa wskazuje, OLE tworzy połączenie między danym obiektem, np. rysunkiem, a dokumentem. Przy pracy z OLE w dokumencie umieszczany jest sam obiekt lub tylko odsyłacz do niego (ikona). Ikona ta symbolizuje połączenie z programem, w którym dany obiekt został utworzony. Dwukrotne kliknięcie ikony powoduje uruchomienie tego programu i otwarcie w nim obiektu.
Kiedy jakiś obiekt umieścimy w dokumencie za pomocą OLE, możemy go również modyfikować poza tym dokumentem. Mechanizm OLE zatroszczy się przy tym, aby w dokumencie znalazła się zaktualizowana wersja obiektu. Ma to sens np. wtedy, gdy w dokumencie tekstowym umieścimy tabelę, którą co jakiś czas zmieniamy w jej programie źródłowym - arkuszu kalkulacyjnym. Kiedy otworzymy dokument tekstowy, tabela zostanie automatycznie zaktualizowana.


Dokumenty multimedialne
Oprócz grafiki i tabel w dokumentach możemy umieszczać i inne obiekty, np. krótkie ścieżki dźwiękowe lub animacje. Oczywiście dźwięków nie da się wydrukować, lecz przecież nie każdy dokument musi być drukowany. Może on służyć do odczytu (i odsłuchu) wyłącznie na ekranie monitora (i głośnikach komputera). W takiej formie może być znacznie ciekawszy, niż jako wydruk na papierze. Do odtwarzania sekwencji wideo i ścieżek dźwiękowych konieczny jest jednak komputer multimedialny. Aby w dokumencie umieścić efekty multimedialne, możemy skorzystać w menu Wstaw z opcji Obiekt lub wybrać z menu Edycja pozycję Wklej. W obu przypadkach uruchamiany jest Odtwarzacz, w którym otwieramy wybrany plik i poprzez opcję Kopiuj obiekt z menu Edycja zapisujemy jego kopię w Schowku. Na koniec wracamy do edytora tekstu i umieszczamym w nim skopiowany obiekt. W tekście pojawi się ikona lub ramka, która będzie go reprezentować. Do odtworzenia obiektu wystarczy dwukrotne kliknięcie myszą.


Cliparty
Jeśli w dokumencie zechcemy umieścić obrazek, wcale nie musimy go sami tworzyć. Na rynku dostępne są całe zestawy zdjęć i rysunków, rozprowadzanych na dyskietkach i dyskach CD-ROM, którymi możemy ozdabiać nasze teksty. Na jednym CD-ROM-ie znajduje się często kilka tysięcy takich rysunków, nazywanych clipartami. Oprócz niewielkich obrazków oferowane są też kolorowe fotografie z różnych dziedzin - od ujęć przestrzeni kosmicznej, po zjęcia z głębin mórz i oceanów. CD-ROM-y zawierające kolekcje fotografii nie są przeważnie drogie, a oferują mnóstwo nowych możliwości graficznych.


Importujemy własne obrazki
W dokumentach możemy umieszczać również własne obrazki - jednak pod warunkiem, że najpierw je zeskanujemy. Jeśli planujemy na dobre zabrać się za obróbkę własnych zdjęć, powinniśmy zaopatrzyć się w skaner. Jeśli nie, pozostaje zlecenei zeskanowania zdjęć firmie świadczącej usługi DTP, która zwróci je nam w postaci plików zapisanych na dyskietce lub CD-ROM-ie.
Uwaga: zdjęcia w prasie i książkach chronione są prawem autorskim. Bez zgody wydawcy lub autora zabronione jest ich kopiowanie i dalsze wykorzystanie w celach komercyjnych.

Narzędzia dodatkowe.

Nowoczesne edytory tekstu są wyposażone w dodatkowe funkcje, takie jak moduł sprawdzający pisownię, dzielenie wyrazów oraz słownik synonimów - tak zwany tezaurus. Narzędzia te znacznie ułatwiają pracę i pomagają przy pisaniu poprawnych językowo tekstów.


Sprawdzanie pisowni
Nieraz zdarzy się, że podczas pisania pomylimy klawisze, wcale tego nie zauważając. Po napisaniu tekstu dobrze jest więc sprawdzic jego pisownię. Odpowiednie narzędzie znajdziemy w menu Narzędzia/Pisownia. Porównuje ono każde słowo naszego tekstu z własną listą wyrazów. Jeśli natknie się na słowo napisane błędnie, wyświetli listę propozycji zmiany, którą powinniśmy przejrzec przed dokonaniem korekty.
Oczywiście żaden słownik nie jest doskonały, dlatego czasem praca z nim może byc nieco uciążliwa. Jeśli w tekście kilkakrotnie wystąpiło nazwisko "Kowalski", słownik nie znajdzie go na swojej liście. Możemy jednak dodac ten wyraz do listy słownika, aby w przyszłości był uznawany za poprawny ortograficznie. Jeśli nie będziemy wiedziec, jak napisac dane słowo, wystarczy je zaznaczyc myszką i wywołac funkcję sprawdzającą pisownię.
Wskazówka: pod opcją Narzędzia/Autokorekta znajduje się lista najbardziej typowych pomyłek popełnianych podczas pisania, które możemy kazac programowi korygowac automatycznie, czyli w trakcie pisania. W przypadku gdy na początku słowa wpiszemy dwie duże litery, program zamieni drugą z nich na małą. Opcje Autokorekty możemy zmieniac, aby określic, które błędy mają byc poprawiane, a które nie.


Dzielenie wyrazów
Jeśli jakieś słowo nie mieści się w wierszu, program automatycznie przenosi je do kolejnej linijki. W ten sposób niektóre wiersze są znacznie krótsze od innych, zwłaszcza wtedy, gdy tekst jest wyrównywany lewostronnie lub użyto dużej czcionki. W takim przypadku trzeba skorzystac z modułu dzielenia wyrazów. Wybieramy z menu polecenie Narzędzia/Dzielenie wyrazów, a w wyświetlonym okienku przycisk Ręcznie. Dzięki temu będziemy mogli pozbyc się błędnych propozycji programu. Wyrazy dzielimy dopiero w momencie, kiedy tekst jest już skończony.
Wskazówka: nigdy nie dzielimy wyrazów samodzielnie za pomocą znaku łącznika (-), który pozostałby później w danym miejscu słowa. Po skasowaniu fragmentu dokumentu może bowiem nastąpic przesunięcie pozostałych wyrazów w tekście. Wówczas wstawione znaki dzielenia byłyby widoczne w środku wiersza, a więc musielibyśmy usuwac je ręcznie, ponieważ automatycznie zostaną skasowane jedynie prawdziwe znaki podziału wstawiane przez program.


Odpowiednie słowo
Czasem zdarza się, że musimy użyc danego słowa po raz kolejny z rzędu. Wówczas z pomocą może przyjśc tezaurus. Oferuje on listę synonimów, za pomocą których pozbędziemy się niepożądanych powtórzeń w tekście. Wówczas zaznaczamy dane słowo i wybieramy opcję Narzędzia/Tezaurus. Jeśli któryś z wyświetlonych synonimów uznamy za odpowiedni dwukrotnie go klikamy, a program wstawi go w miejsce uprzednio zaznaczonego słowa. Trzeba tylko dostosowac końcówkę zgodnie z zasadami gramatyki.

Friday, August 11, 2006

Listy i koperty.

Edytor tekstu może między innymi posłużyc do zaprojektowania układu strony dla listów. Dla listów używa się papieru o znormalizowanej wielkości A4 (210x297 mm). Dla koperty wybieramy oddzielny rozmiar poprzez opcję Plik/Ustawienia strony/Rozmiar papieru, gdzie znajdziemy kilka standardowych formatów.
Możemy też postąpic inaczej: dane adresata usytuujemy w takim miejscu, aby można było użyc koperty z okienkiem. Wówczas jednak będziemy musieli dwukrotnie podawac dane nadawcy.


- dla danych nadawcy używamy innej czcionki niż dla tekstu głównego, np. Arial 12 punktów;

- adres zwrotny nadawcy musi znajdowac się co najmniej 5 cm od górnej krawędzi pisma, z prawej strony. stosujemy małą czcionkę (Arial, 8 pt). adres będzie widoczny w okienku koperty;

- cay adres odbiorcy otaczamy ramką. wysokośc czcionki kodu pocztowego i nazwy miasta można nieco zwiększyc oraz pogrubic dla polepszenia czytelności;

- dla imienia i nazwiska odbiorcy używamy nieco większego fontu (Arial, 14 punktów);

- w pismach oficjalnych podajemy wiersz z tematem, którego list dotyczy. czcionka ma wielkośc 14 punktów, zastosowano obramowanie 1,5 pt bez pionowych krawędzi;

- w pierwszych wierszach akapitów tekstu listu stosujemy wcięcie równe 0,6 cm, odstęp przed akapitem 6 pt i wyrównanie lewostronne. najczęściej używaną czcionką jest Times New Roman CE o wysokości 12 punktów;

- pomiędzy tekstem listu a zwrotem grzecznościowym pozostawimy nieco miejsca;

- szerokośc marginesów bocznych: lewego 3 cm (daje to możliwośc wpięcia listu do segregatora), prawego 1,5 cm.

Thursday, August 10, 2006

Układ strony.

Edytory pozwalają wyświetla wpisany tekst na kilka sposobów. W menu Widok mamy do dyspozycji m.in. opcje Normalny i Układ strony. Wprowadzanie tekstu odbywa się zazwyczaj przy normalnym podglądzie, jeśli jednak dzielimy stronę na kolumny lub wstawiamy grafikę warto przełączyc się do podglądu Układ strony. Poszczególne strony są wtedy wyświetlane dokładnie tak jak będą wyglądały na wydruku. Przed drukowaniem warto też wybrac polecenie Plik/Podgląd wydruku. Wszystkie strony są wówczas przezentowane w całości, dzięki czemu łatwiej jest skontrolowac ich ogólny układ.


Marginesy
Na pasku formatowania znajdują się przyciski czterech różnych typów wyrównania tekstu: do lewej, wyśrodkowanego, do prawej i wyrównanego obustronnie. Efekt działania każdego z nich możemy rozpoznac po symbolach na przyciskach. W większości listów tekst wyrównany obustronnie. W takim przypadku edytor tekstu przelicza, ile słów zmieści się w jednym wierszu, po czym uzupełnia powstałe luki rozciągając wyrazy znajdujące się w wierszu, aby długośc linii była zawsze taka sama.
Tytuły są na ogół wyśrodkowane. Dzięki temu zostają zachowane równe odstępy od lewego i prawego marginesu. Nieco bardziej wyszukane i rzadziej spotykane jest wyrównanie prawostronne.


Tabulatory i wcięcia
Tabulatorów używa się do przesuwania początku wiersza w prawo. Za ich pomocą tworzone są też tabelki. Po naciśnięciu klawisza Tab kursor przeskakuje w prawo do kolejnego zdefiniowanego miejsca w linii. Zmieniając ustawienia domyślne możemy modyfikowac położenia tabulatorów.
Wcięcia pierwszego wiersza każdego akapitu znacznie zwiększają czytelnośc tekstu. Zamiast tabulatorów używany jest do tego specjalny parametr. Jego wartośc określa się przez wybranie z menu polecenia Format/Akapit. Po jego ustawieniu wszystkie kolejne akapity będą rozpoczynac się takim samym wcięciem.


Zachowaj odstęp
Tekst, którego wiersze nie są od siebie odpowiednio oddzielone, sprawia wrażenie zbyt ściśniętego i mało przejrzystego. Efekt będzie znacznie lepszy po ustawieniu odstępów między liniami na 1,5 wiersza. Po nadaniu odstępu równego 2,5 wiersza przejrzystośc wzrośnie jeszcze bardziej, chociaż zmniejszy się liczba wierszy na stronie. Modyfikacja odstępu następuje po wybraniu menu Format/Akapit/Odstępy między wierszami. Dodatkowo możemy zmienic odstęp miedzy literami, przez co wyrazy będą wyglądały jako "węższe" lub "szersze". W tym celu posługujemy się menu Format/Czcionka/Odstępy między znakami/Odstępy.


Ile kolumn?
Listy piszemy zazwyczaj w jednej kolumnie, aby kolejne wiersze rozciągały się na całą szerokośc strony. W prasie najczęściej spotyka się układ wielokolumnowy. Taki układ możemy również ustawic w naszym edytorze. Do tego celu wybieramy polecenie Format/Kolumny. Następnie określamy liczbę kolumn i ich szerokośc. Wpisujemy tekst nie troszcząc się o układ strony - tym zajmie się program. Tekst będzie rozpoczynał się od lewej kolumny, a kiedy dobiegnie ona końca, przeniesie się do kolejnej. Po zapełnieniu bieżącej strony nastąpi przejście do następnej o identycznym układzie.


Nowa strona
Edytory automatycznie rozpoznają, że dana strona wypełniła się tekstem i rozpoczynają stronę następną. Czasem zależy nam jednak na wcześniejszym przejściu do kolejnej strony, np. po zakończeniu rozdziału. Pomocą służy funkcja Wstaw/Znak podziału/Strony.


Pola
Pól używamy wtedy, gdy chcemy, by w tekście umieszczona została określona informacja, np. numer strony lub dzisiejsza data. Zaletą pól jest fakt, iż są one automatycznie aktualizowane, jak ma to miejsce w przypadku daty. Po wybraniu opcji Wstaw/Pole zostanie wyświetlona pełna lista dostępnych pól.


Tabele
Większośc edytorów tekstu pozwala tworzyc tabele. Poszczególne pola tabeli są nazywane komórkami. W tabelach zazwyczaj umieszczamy liczby, które następnie możemy sumowac lub przeliczac w inny sposób.


Nagłówek i stopka
Nagłówek i stopka to specjalne obszary u góry i u dołu strony. Umieszczane są w nich różne informacje, jak np. tytuł bieżącego rozdziału powtarzany na kolejnych stronach. Służą one szybszej orientacji w przypaku bardziej złożonych publikacji. W Wordzie wykorzystujemy funkcję Widok/Nagłówek i stopka.


Zachowywanie szablonu
Wszystkie elementy formatowania, jak rodzaj pisma, jego wysokośc, odstępy między wierszami, wcięcia itp. można zachowac w formie szablonu. W ten sam sposób można zapisa rozmiar papieru oraz ustawienia dotyczące marginesów.
Utworzenie szablonu ma sens wówczas, gdy regularnie tworzymy dokumenty posiadające taki sam układ strony. Posiadając szablon z gotowymi formatami unikniemy ich powtórnego definiowania w nowym dokumencie. Gotowy szablon zapisujemy na dysku w folderze "SZABLONY". Chcąc utworzyc nowy dokument na bazie wybranego szablonu wybieramy opcję Plik/Nowy i klikamy ikonę właściwego szablonu. Tekst w dokumencie będzie formatowany automatycznie.


Makra
Nowoczesne edytory tekstu są wyposażone we własny język programowania. Za jego pomocą tworzone są tak zwane makra, czyli niewielkie programy, które automatycznie wykonują szereg instrukcji.
Makra mogą zaoszczędzic mnóstwo czasu i wysiłku. Jeśli chcemy zapisac na dyskietce kopię dokumentu, który najpierw zachowujemy na dysku twardym, dobrze jest utworzyc makro. Automatycznie wywoła ono funkcje zapisu zbioru na odpowiednich napędach bez potrzeby uruchamiania przez nas kolejnych pozycji menu.
Proste makra najlepiej tworzy się za pomocą rejestratora makr. Znajduje się on w menu Narzędzia/Makro/Zarejestruj. Po jego uruchomieniu zostaną zarejestrowane wszystkie wykonane przez nas operacje. Zapamiętany ciąg instrukcji możemy później wykonac po kilku kliknięciach myszą.
Makra mogą też składac się z bardziej złożonych ciągów procedur, nawet z użyciem instrukcji charakterystycznych dla profesjonalnych języków programowania. Możliwe jest np. budowanie własnych okien dialogowych służących do komunikacji pomiędzy programem a użytkownikiem.
W takim przypadku wymagana jest jednak bardzo dobra znajomośc języka tworzenia makr.

Monday, August 07, 2006

rodzaje pisma.

Obszar roboczy wszystkich edytorów tekstowych dla Windows jest oparty na standardzie WYSIWYG (What You See Is What You Get). Oznacza to, że rezultat na wydruku dokładnie odpowiada temu, co widać na ekranie monitora. Jeśli więc zmienimy rodzaj lub rozmiar pisma, zmieni się także wygląd tekstu na ekranie. Na monitorze będą też widoczne podkreślenia, pogrubienia i kursywa. Dzięki temu możemy natychmiast zorientować się, jak nasz dokument będzie wyglądał na papierze. Wcześniej nie było to tak oczywiste: w edytorach starszego typu były wyświetlane jedynie znaki przypominające pismo maszyny do pisania. Nigdy nie było wiadomo, jak naprawdę zostanie wydrukowany nasz tekst.


Rodzaje pisma
Wygląd liter i innych znaków drukarskich jest uzależniony od zastosowanego rodzaju pisma. W Windows różne rodzaje pisma sa zapisywane w postaci plików czcionek na twardym dysku. Tak więc w momencie zakupu edytora tekstu w komputerze mamy ich już kilka: Times New Roman, Courier oraz Arial. W listach i innych podobnych dokumentach używa się najczęściej tylko jednego kroju pisma. Jeśli jednak chcemy mocniej zaakcentować wybrany fragment tekstu, możemy nieco poeksperymentować i wypróbować kilka różnych czcionek.


Wielkość czcionki
Rozmiar litery bądź innego znaku mierzony jest w punktach. Jednostka ta odpowiada 1/72 cala i stosuje się ją m.in. przy składzie drukarskim. Wielkość czcionki niniejszego tekstu wynosi 10 punktów, natomiast inicjał na początku strony ma 55 punktów. Pamiętajmy więc o tym, aby nasz tekst był zawsze odpowiednio czytelny.


Wyróżnianie tekstu
Pojedyncze słowa lub zdania możemy wyróżniać przez pochylenie (tzw. kursywa), pogrubienie lub podkreślenie. Przed wpisaniem tekstu, który chcemy wyróżnić, klikamy na pasku narzędzi formatowania odpowiedni przycisk: B, I lub podkreślone U. Od tej pory wpisywany tekst będzie wyróżniony w wybrany sposób. Aby z kolei sformatować tekst napisany wcześniej wystarczy go zaznaczyć, a następnie kliknąć jeden z opisanych przycisków.


Czcionkowy zawrót głowy
Dodatkowe zestawy czcionek, czyli rodzajów pisma, oferowane są często jako free- lub shareware na dyskietkach bądź płytach CD-ROM. Dyskietki takie mogą być też dostarczane z programami. Dla próby można skopiować kilka czcionek na dysk twardy i zainstalować w Windows. Pamiętajmy, że zajmują one miejsce na dysku, a po zainstalowaniu - również w pamięci operacyjnej. Stąd w Windows powinniśmy zachować tylko te czcionki, których rzeczywiście potrzebujemy.


Mniej znaczy lepiej.
Możemy używać tylu rodzajów pisma, ilu tylko chcemy. Pamiętajmy jednak, że na jednej stronie czy w jednym dokumencie nie powinno się ich znaleźć zbyt wiele. Dla tekstu głównego należy wybrać najczęściej spotykany rodzaj pisma. Wodze fantazji możemy nieco popuścić przy formatowaniu nagłówków.


99 procent WYSIWYG.
Obraz wyświetlany na ekranie w trybie WYSIWYG nie jest idealnie zgodny z tym, co otrzymujemy na wydruku. Wiąże się to z faktem, iż inne pliki czcionek są używane podczas wyświetlania na ekranie, a inne podczas drukowania. Choć producenci dokładają wszelkich starań, by obie wersje były identyczne, to jednak zawsze pozostają pewne różnice. W większości przypadków sami nie będziemy w stanie ich zauważyć, lecz od czasu do czasu tekst na wydruku będzie nieco dłuższy lub krótszy niż na ekranie, np. nie zmieści się ostatnia linia na stronie. Stąd przy bardziej złożonym układzie strony zaleca się wykonanie wydruku próbnego, dzięki któremu przekonamy się, czy będą konieczne jakieś drobne poprawki związane z formatowaniem.


Inne języki
Zestawy czcionek z oznaczeniem CE (Central European) posiadają polskie znaki narodowe. W innych najczęściej ich brakuje, ponieważ zawierają one litery języków zachodnioeuropejskich. W każdym zestawie znajdują się natomiast wszystkie znaki łacińskie, które mamy na klawiaturze.
Nie wszystkie zestawy składają się z liter. Jeśli rozwiniemy listę czcionek na pasku Formatowanie i wybierzemy pozycję o nazwie "Wingdings", przekonamy się, że zestaw ten skada się z szeregu symboli, z których również można zrobić użytek.

Sunday, August 06, 2006

pierwsze kroki z edytorem tekstu.

Edytor tekstu uruchamiany kliknięciem odpowiedniej ikony w menu startowym Windows. Ikony to małe obrazki, reprezentujące na ekranie poszczególne programy. Na początku pojawia się logo startowe programu, a później okno jego obszaru roboczego. W środku znajduje się pusty obszar edycji, w którym będziemy wpisywać tekst. Jeśli chcemy poddać edycji już istniejący dokument, musimy wybrać z menu opcję Plik/Otwórz. Innym sposobem otwarcia dokumentu jest dwukrotne kliknięcie nazwy pliku w oknie Wksploratora. Windows uruchomi wówczas edytor tekstu i otworzy w nim wybrany plik tekstowy. Programy do edycji tekstu pozwalają na otwarcie kilku dokumentów jednocześnie. Dzięki temu nie musimy zamykać jednego dokumentu aby otworzyć inny, a tym samym zyskujemy możliwość przełączania się, kopiowania lub przenoszenia między nimi fragmentów tekstu.



Wpisywanie tekstu
Wpisywanie wygląda bardzo prosto: naciskamy kolejno odpowiednie klawisze liter, jakbyśmy pisali na maszynie do pisania. Program sam rozpoznaje, kiedy następuje koiec wiersza i automatycznie przenosi nas do następnej linijki. Jeśli chcemy rozpocząć pisanie od nowego akapitu, naciskamy klawisz Enter. To, co piszemy, natychmiast pojawia się na ekranie. Ponieważ nie zawsze cały dokument będzie mógł się zmieścić na monitorze, do przewijania dłuższego tekstu musimy użyć paska przewijania.


Kursor tekstowy i wskaźnik myszy
Kursor tekstowy wskazuje miejsce, w którym aktualnie wpisywany jest tekst. Chcąc dodać jakieś słowo w innym miejscu, musimy najpierw przenieść tam kursor. Czynimy to za pomocą klawiszy strzałek lub klikając w danym miejscu lewym przyciskiem myszy. Gdy wskaźnik myszy znajdzie się w obszarze edycji przyjmie postać zbliżoną do kursora tekstowego.


Zaznaczanie tekstu
Przed dokonaniem zmain w tekście musimy przekazać programowi, co chcemy zmienić. Załóżmy, że chcemy usunąć cały wiersz. Użycie klawiszy Backspace lub Delete jest niewygodne, gdyż wymaga ich wielokrotnego wciskania. Większe partie tekstu możemy usuwać znacznie szybciej po ich zaznaczeniu. Umieszczamy wskaźnik myszy przed pierwszym znakiem danego fragmentu, naciskamy i przytrzymujemy lewy przycisk, po czym przesuwamy wskaźnik do końca tekstu, który chcemy zaznaczyć. Wybrany tekst zostanie podświetlony na czarno. Zwalniamy przycisk myszy i naciskamy klawisz Delete. Jeśli przypadkowo usunęliśmy niewłaściwy fragment, możemy go przywrócić wybierając polecenie Edycja/Cofnij.


Kopiowanie, wycinanie i wklejanie
Zaznaczony tekst możemy nie tylko usunąć, ale i wyciąć, a potem umieścić w innym miejscu. Możemy też skopiować go do Schowka Windows. Pozostanie w nim do momentu, gdy skopiujemy tam jakiś inny tekst. Aby skopiować lub wyciąć dany fragment, najpierw musimy go zaznaczyć. Następnie wybieramy z menu polecenie Edycja/Kopiuj lub Edycja/Wytnij. Na koniec klikamy miejsce, w którym chcemy umieścić skopiowany fragment i wybieramy polecenie Edycja/Wklej. Skopiowany tekst możemy wklejać do każdego innego otwartego pliku tekstowego. Pamiętajmy jednak, że kopiowanie to nie to samo, co wycinanie. Wycięty fragment zniknie i pojawi się dopiero w innym miejscu, w którym zostanie wklejony.


Wyszukiwanie i zastępowanie
Edytory tekstu oferują jeszcze inne opcje, którą oszczędzą nam wiele czasu. Dwie z nich to funkcje Znajdź i Zamień znajdujące się w menu Edycja. Załóżmy, że mamy dłuższy tekst, w którym przez pomyłkę podawaliśmy nazwisko "Kotek" zamiast "Kołek". Wypadałoby teraz przejrzeć cały tekst i zamienić wszystkie nieprawidłowe wystąpienia tego nazwiska. Na szczęście mamy jednak funkcję Zamień, gdzie w polu Znajdź podajemy błędnie podane nazwisko, a w polu Zamień na - nowe, poprawione. W ciągu kilku sekund program odszuka wszystkie źle podane nazwiska i zastąpi je nowym, poprawionym.


Zachowywanie
W edytorze tekstu zapisujemy pliki tak samo, jak w innych programach dla Windows, czyli wybieramy polecenie Plik/Zapisz. Zachowywanie plików w katalogu głównym to jednak niezbyt dobry pomysł: wygląda tak, jakbyśmy nasze najważniejsze dokumenty wrzucili do pierwszej lepszej szuflady. Dlatego jest dużo lepiej zapisywać je w oddzielnych folderach, jak "Teksty", "Listy" czy "Finanse", utworzonych w Eksploratorze Windows.


Zachowywanie
Edytory tekstu zapisuje tekst wraz z układem dokumentu i wszystkimi formatami w postaci jednego pliku, utworzonego w formacie specyficznym dla danego programu. Przykładowo zbiór utworzony przez program WordPerfect wygląda inaczej niż plik Microsoft Worda. Naturalnie nie jest to żaden problem, dopóki pracujemy w Windows. Programy działające w tym systemie potrafią bowiem zachowywać tekst w formatach zrozumiałych dla innych edytorów - mówimy wtedy o konwersji. Ponadto same potrafią odczytywać wiele obcych formatów, np. Microsoft Word potrafi odczytać dokument zapisany w formacie WordPerfecta konwertując go do własnego formatu.
Jest to istotne wówczas, gdy pracujemy z tekstem na kilku komputerach, na których zainstalowane są różne edytory. Jeśli np. nie posiadamy własnej drukarki i chcemy nasz tekst wydrukować z komputera należącego do znajomego, musimy się upewnić, czy edytor zainstalowany na jego komputerze będzie mógł odczytać nasz plik. Problem powstaje wtedy, gdy natkniemy się na edytor pracujący w systemie MD-DOS. W takim przypadku tekst musi być zapisany w formacie "MS-DOS Text". Pozwala to zachować sam tekst z pominięciem formatowania, a więc atrybutów tekstu, kursywy, układu strony, wyrównania akapitów i odstępów między wierszami. Zwykłego tekstu należy używać tylk w sytuacjach przymusowych.

edytory tekstu.

Komputer z zainstalowanym edytorem tekstu ma znacznie większe możliwości niż prosta maszyna do pisania. W przypadku maszyny każde uderzenie klawisza nanosi na papier jeden znak. Jeżeli popełnimy przy tym jakiś błąd lub zechcemy zmienić całe zdanie, musimy wszystko napisać od początku bądź posłużyć się gumką.
Wszystko wygląda całkiem inaczej, jeśli do pisania używamy komputera. Każdy wprowadzony znak pojawi się najpierw na ekranie monitora. Wpisany tekst możemy w każdej chwili dowolnie modyfikować i wydrukować na papierze dopiero wtedy, gdy zakończymy wszelkie korekty i będziemy w pełni zadowoleni z rezultatów naszej pracy.
Edycja tekstu za pomocą komputera ma też inne zalety. Prostym kliknięciem myszy możemy dowolnie przenosić całe zdania i tak formatować całość, by zyskała ona na wydruku prawdziwie profesjonalny wygląd.
Jeżeli zechcemy sformatować tekst w jakiś specjalny sposób, nadać mu odpowiedni układ strony, umieścić w nim grafikę czy wreszcie wydrukować rezultat naszej pracy na folii przeznaczonej do prezentacji na projektorze, jedynym wyjściem pozostanie komputer z edytorem tekstu. Najważniejsze pozostawiliśmy na koniec: wszystko, co wpiszemy, możemy zachować w postaci pliku, by w przyszłości łatwo go odtworzyć, dokonywać w nim dowolnych zmian, wstawiać go do innego dokumentu czy wreszcie usunąć.


Jaki edytor tekstu?
Dostępnych jest bardzo wiele edytorów tekstu, począwszy od prostego WordPada, który bezpłatnie otrzymujemy z Windows 95, skończywszy na profesjonalnych narzędziach, takich jak MS Word czy WordPerfect. Niektóre z nich są oferowane jako część pakietu, czyli zestawu programów zawierającego dodatkowo np. arkusz kalkulacyjny czy bazę danych. Za najlepsze pakiety uznawane są dziś: MS Works, MS Office. Lotus, SmartSuite, Corel, WordPerfect Office oraz Claris Works. Wielu sprzedawców sprzętu często oferuje komputery z zainstalowanymi programami. Łączna cena bywa zazwyczaj znacznie niższa, niż gdybyśmy oddzielnie kupowali sprzęt i programy.



Różnice pod względem jakości
Dzisiejsze programy do edycji tekstu, poza wchodzącym w skład Windows WordPadem, są dość podobne. Różnice dotyczą szczegółów, takich jak komfort obsługi oraz liczba funkcji specjalnych, które w jednych programach występują, w innych nie. Praktycznie za pomocą każdego edytora tekstu możemy rysować, sprawdzać pisownię, a także rejestrować i uruchamiać własne makra.



Specjalistyczne programy do edycji tekstu
Jeśli zajmujemy się obróbką tekstów specjalnego rodzaju, np. zawierających strukturalne wzory chemiczne bądź skomplikowane równania matematyczne, czy też piszemy tekst w różnych językach, będziemy musieli rozejrzeć się za takim programem, który uda się dostosować do naszych indywidualnych potrzeb. W tym celu najlepiej będzie zwrócić się do sprzedawcy, dokładnie informując go o tym, czego potrzebujemy. Należy przy tym pamiętać, by przed dokonaniem zakupu wypróbować dany program (choćby tylko w sklepie).


Wygląd obszaru roboczego edytora
Nieistotne, z jakim edytorem będziemy mieli do czynienia: większość z nich wygląda na ekranie bardzo podobnie. Analogicznie jak we wszystkich innych programach dla Windows, także tu na samej górze mamy pasek menu. Znajdziemy na nim wszystkie polecenia, jakimi dysponuje program. Przy prawej krawędzi znajduje się pasek przewijania. Za jego pomocą możemy przesuwać tekst, jeśli nie mieści się na ekranie monitora.
Pod paskiem menu znajdują się jeszcze dwa inne zestawy, tzw. paski narzędzi. Zawierają one ikony takich poleceń, jak zachowywanie na dysku, formatowanie bądź drukowanie. Aby ich użyć, wystarczy jedno kliknięcie myszą, bez konieczności przedzierania się przez gąszcz poleceń menu. Poniżej znajduje się linijka. Jest ona bardzo pomocna przy tworzeniu złożonego układu strony, np. dopasowywaniu tekstu oraz umieszczonej w nim grafiki do marginesów.
Na drugim pasku narzędzi znajdziemy informacje na temat stosowanej aktualnie czcionki, rozmiaru pisma oraz formatu akapitu. Mamy tu także menu z listą gotowych stylów pisania.
U dołu ekranu są wyświetlane informacje dotyczące bieżącej strony, wiersza i kolumny.


- na pasku menu znajdziemy wszystkie funkcje programu;

- przyciski paska narzędzi "standardowy" umożliwiają szybki dostęp do najważniejszych funkcji;

- pasek narzędzi "formatowanie" pozwala opracować wygląd tekstu i akapitów. możemy tu zmieniać rozmiar oraz typ czcionki;

- za pomocą linijki definiujemy tabulatory, wcięcia i marginesy;

- w obszarze edycji wpisujemy tekst i umieszczamy w nim grafikę;

- za pomocą pasków przewijania możemy przewijać tekst dokumentu.



Jaki komputer?
Edytory tekstu nie mają szczególnie dużych wymagań sprzętowych. Poprawnie pracują na komputerze 486 z 8 MB pamięci operacyjnej i zainstalowanym Windows, o ile nasze dokumenty nie przekraczają kilku stron.
Programy te nie zajmują również zbyt wiele miejsca na dysku. Potrzebują około 30 MB, choć przyda się dodatkowa przestrzeń dla zapisywanych dokumentów, czyli plików zawierających tekst.
Dokumentem tekstowym może być np. list, ulotka lub dziennik. Z reguły nie zajmuje on zbyt wiele miejsca, chyba że umieścimy w nim wiele obrazków.

Napiszmy coś.

Do tej pory pisałam o tym, jak funkcjonuje komputer i z jakich elementów się składa. Nadszedł wreszcie czas, aby przyjrzeć się bliżej najważniejszemu sposobowi jego zastosowania, czyli edycji tekstu. Nie każdy przecież od razu musi się zajmować obsługą bazy danych bądź arkusza kalkulacyjnego. Podobnie jest z grami komputerowymi, które też nie muszą znajdować się w każdym komputerze. Trudno jednak wyobrazić sobie komputer, który nie byłby wykorzystywany do pisania tekstów.

Programy do edycji tekstu istnieją od momentu, w którym pojawiły się pierwsze komputery osobiste. Nic więc dziwnego, że obecnie oferują one znacznie więcej możliwości niż prosta maszyna do pisania. Sprawdzają poprawność ortograficzną, w razie potrzeby wyświetlają listę synonimów dla wybranego słowa i troszczą się o ogólny wygląd tworzonych dokumentów. Za ich pomocą możemy tworzyć małe rysunki, wielokrotnie drukować te same pisma skierowane do jednego lub wielu adresatów i w mgnieniu oka tworzyć gotowe tabele - dokładnie takie jakie są nam potrzebne.

Wkroczymy tutaj w świat edycji tekstu, zapoznając się z podstawowymi zasadami, jakie w nim panują. Dowiedzą się Państwo również, jak tworzyć najróżniejszego typu dokumenty - od listu przez firmowe koperty aż po zwykłe ulotki.

Nawet ci użytkownicy, którzy wcześniej poznali podstawy obróbki tekstu, z pewnością dowiedzą się czegoś nowego. Między innymi podpowiemy, jakie czcionki i gdzie należy użyć, nie zapominając jednak o przykładach praktycznych zastosowań: w tym celu zaprojektujemy niewielką gazetkę. Zapoznamy się także z bazami danych tworząc własną kolekcję kaset wideo.

Uruchamianie komputera.

Po włączeniu komputera na ekranie pojawi się jedynie kilka linijek tekstu. Komputer sygnalizuje tym samym, że wykonuje właśnie test wszystkich urządzeń. Stąd bierze się odgłos pracy twardego dysku i napędu dyskietek.
Jeśli wszystko jest w porządku, rozpoczyna się ładowanie systemu operacyjnego z twardego dysku do pamięci operacyjnej. Wykonywane są przy tym polecenia zawarte w plikach AUTOEXEX.BAT i CONFIG.SYS. Na koniec uruchamiany jest system Windows. Równocześnie dokonywana jest też kontrola stanu drukarki, co możemy poznać po miganiu diod kontrolnych na jej panelu sterowania. Kiedy pojawi się ekran Windows komputer jest gotowy do pracy.



Wyłączamy komputer
Zanim wyłączymy komputer musimy zakończyć działanie wszystkich uruchominych programów. Gdy na ekranie pojawi się napis "można teraz bezpiecznie wyłączyć komputer" upewniamy się, czy w napędach nie pozostawiliśmy żadnego dysku, a następnie wyłączamy sprzęt.
Aby zakończyć pracę z Windows, z menu Start wybieramy polecenie Zamknij system. Pojawi się wówczas okno dialogowe, w którym zaznaczamy opcję Zakończyć pracę komputera i klikamy przycisk OK. Nigdy nie wyłączamy komputera przed całkowitym zamknięciem wszystkich programów i samego Windows. W przeciwnym razie możemy utracić ważne dane lub poważnie naruszyć stabilność systemu.



Gdy komputer "zawiesi się"
Może się zdarzyć, że komputer przestanie reagować na jakiekolwiek operacje wykonywane przez użytkownika. W takim wypadku mówi się o "zawieszeniu systemu". Często jedynym wyjściem pozostaje wyłączenie całego urządzenia. Ale uwaga: nie zawsze brak reakcji komputera oznacza, że nastąpiło jego zawieszenie - od czasu do czasu może być zajęty do takiego stopnia, że nie jest w stanie natychmiast odpowiedzieć na nasze sygnały. Na przykład wskaźnik myszy w postaci klepsydry oznacza, że właśnie trwa wykonywanie jakiejś skomplikowanej operacji i trzeba chwilę odczekać.
Jeśli przez dłuższy czas nic się nie będzie działo, może to oznaczać, że zawiesił się tylko jeden program. Trzeba wtedy wcisnąć jednocześnie trzy klawisze: [Ctrl], [Alt] i [Dekete]. Na ekranie zostanie wyświetlone okno dialogowe podające informację o tym, który program zawiesił się. W oknie mamy też opcję zamykającą źle działający program - tracimy jednak przy tym wszystkie informacje, które wcześniej nie zostały zapisane na dysk. Po zamknięciu programu możemy kontynuować pracę z Windows.
Czasem zdarzy się jednak, że nawet użycie wspomnianej kombinacji klawiszy nie przyniesie żadnego efektu. Wówczas pozostaje już tylko przycisk Reset znajdujący się na obudowie komputera. Po jego naciśnięciu komputer zachowuje sie jak po ponownym podłączeniu napięcia. Również w tym wypadku wszystkie nie zachowane dane przepadają bezpowrotnie.



Problemy z uruchomieniem komputera
Jeśli podczas startu komputer wykryje jakiś błąd, rozlegnie się odpowiedni sygnał - jeden lub kilka dźwięków, a na ekranie pojawi się komunikat o błędzie. Najczęściej z urządzeniami wszystko jest w porządku, zaś problem dotyczy jedynie niedokładnego podłączenia któregoś z przewodów. Gdyby jednak była to poważniejsza awaria należy zanotować wszystkie komunikaty wyświetlone na ekranie i właśnie nimi kierować się podczas usuwania przyczyny niedomagania.



Obsługa błędów
Większość błędów w trakcie użytkowania nie wynika z defektów urządzeń, lecz błędów obsługi. Typowy przykład: drukarka nie drukuje, ponieważ nie została podłączona do komputera.
Innym częstym błędem, popełnianym również przez fachowców, jest niedokładne podłączenie wszystkich przewodów. Jeśli więc po włączeniu komputera okaże się, że nie działa mysz bądź klawiatura, przede wszystkim sprawdzamy, czy dobrze umieściliśmy ich wtyczki w gniazdach.
Pozostawiona w napędzie dyskietka może być powodem pojawienia się komunikatu "no system disk". Wystarczy ją wyjąć i nacisnąć klawisz [Enter].
Z kolei hałaśliwe odgłosy komputera z jednoczesnym pojawieniem się na ekranie szeregu niezrozumiałych znaczków mogą być spowodowane przyciśnięciem jednego z klawiszy podczas startu komputera.



Listwa zasilająca
Przedłużacz z kilkoma gniazdkami umożliwia podłączenie komputera i kilku urządzeń dodatkowych (drukarki, monitora) do jednego gniazda sieci. Należy przy tym uważać, aby w trakcie pracy przez omyłkę nie nacisnąć wyłącznika, ponieważ zakończy się to bezpowrotną utratą danych. Przedłużacz musi zapewniać pracę z uziemieniem.

Friday, August 04, 2006

Komputer w domu.

Sposób i miejsce ustawienia komputera powinniśmy dobrze przemyśleć. Istotne jest na przykład, aby pomiędzy komputerem a ścianą pozostawić nieco miejsca w celu zapewnienia odpowiedniej cyrkulacji powietrza. Pomyślmy również o tym, że monitor komputera emituje sporo ciepła, dlatego nie należy przykrywać otworów wentylacyjnych w jego obudowie. Aby podłączyć do sieci komputer, monitor i drukarkę, w pobliżu biurka muszą się znaleźć co najmniej trzy gniazdka (lub przedłużacz z rozgałęźnikiem). Natomiast pod monitor przyda się stabilny stół, najlepiej z szufladą na dyskietki, instrukcje obsługi i inne akcesoria.
Zwróćmy też uwagę na odpowiednią wysokość, na jakiej powinien znaleźć się monitor: wysokość środka ekranu powinna odpowiadać wysokości, na której znajduje się nasza broda. Do tego przechylamy monitor nieco do tyłu. Monitory podłączane do komputerów typu deskop znajdują się zwykle nieco za wysoko, kiedy postawimy je na obudowie komputera, najlepiej więc umieścić obudowę komputera obok monitora.
Żeby nie męczyć wzroku, twarz użytkownika powinna znajdować się w odległości ok. 50 cm od ekranu monitora. Dodatkowo, od czasu do czasu możemy spojrzeć gdzieś w dal, rozluźniając napięte mięśnie oczu.
W pokoju, w którym pracujemy z komputerem, powinniśmy się zatroszczyć o odpowiednie oświetlenie. Trzeba zwrócić uwagę, by monitor nie znalazł się naprzeciwko ostrego światła lub okna. Światło odbija się wówczas na ekranie monitora, co zmusza do niepotrzebnego wytężania wzroku.
W celu osłabienia szkodliwego wpływu siedzącego trybu pracy przy komputerze, należy zachować odpowiednią pozycję. Najlepiej jest siedzieć prosto i trzymać ręce w takiej pozycji, by łokcie znajdowały się na tej samej wysokości co klawiatura. Wystarczającą wygodę podczas siedzenia, trwającego nawet kilka godzin, gwarantują specjalne krzesła biurowe o regulowanej wysokości. O odpowiednim dopasowaniu wysokości krzesła i ustawieniu monitora należy też pamiętać, kiedy przed komputerem sadzamy dziecko.




- spróbujmy trzymać ręce poziomo - podczas pisania dłonie nie powinny być ani skierowane do góry, ani w dół. ważna jest przy tym odpowiednia wysokość stołu, gwarantująca zachowanie wygodnej i luźnej pozycji;

- na ekranie monitora mogą się pojawić refleksy światła - np. pochodzącego od lampy czy okna. odbicia takie skutecznie przeszkadzają w pracy, niebezpiecznie nadwerężając nasze oczy. czasem wystarczy niewielkie przesunięcie monitora lub choćby założenie żaluzji, by znacznie poprawić czystość obrazu;

- nie przesuwamy klawiatury na sam brzeg stołu, aby zachować miejsce dla rąk, które od czasu do czasu muszą odpocząć. jeśli mamy problemy ze stawami śródręcza, możemy się zaopatrzyć w odpowiednią podkładkę, odciążającą dłonie podczas pisania;

- krzesło powinno posiadać regulację wysokości i odpowiednie oparcie, odciążające nasze kręgi;

- zwracamy też uwagę na zachowanie dostatecznej ilości miejsca pod stołem, aby zapewnić sobie wygodną pozycję i od czasu do czasu móc ją zmienić. Zachowywanie wciąż tej samej pozycji może prowadzić do powstawania skurczów;

- jeśli nie możemy płasko postawić stóp na podłodze, należy zaopatrzyć się w odpowiednią podkładkę pod stopy.




Lista zakupów: akcesoria
Przy zakupie komputera warto się zastanowić, czy w miejscu pracy nie będą nam potrzebne rozmaite akcesoria:
- meble: stół, krzesło z regulacją wysokości, lampka
- pojemniki: na dyskietki, na CD-ROM-y, pudełka na pojedyncze krążki CD
- artykuły biurowe: papier, koperty, czyste dyskietkki, taśma do drukarki lub naboje z tuszem do drukarki atramentowej
- środki czystości: zestaw do czyszczenia klawiatury, dyskietka czyszcząca, miękka szmatka do monitora
- inne: podkładka pod mysz, podkładka pod nadgarstki, kosz.



Bezpieczeństwo
Obok magnetowidów i telewizorów komputery znajdują się na szczycie listy najchętniej kradzionych urządzeń elektronicznych. Dlatego dobrze jest oznaczyć wszystkie elementy trudno usuwalnym markerem lub niewidocznym ultrafioletowym. Z pewnością pomoże to w rozpoznani własnego sprzętu w razie ewentualnej kradzieży.
Ponadto dobrze jest też ubezpieczyć posiadany sprzęt. Jeśli używamy komputera przenośnego, upewnijmy się, czy ubezpieczenie obejmuje również przypadek kradzieży poza domem.
Na koniec jeszcze jedno: zawsze pamiętajmy o tworzeniu kopii bezpieczeństwa naszych najważniejszych danych i umieszczeniu ich na dyskietkach. W wielu przypadkach utrata danych może być znacznie gorsza niż przypadek samego sprzętu.



Zieleń dobrze nastraja
Rośliny znakomicie poprawiają atmosferę pracy. Nie należy jednak stawiać ich w bezpośrednim sąsiedztwie komputera, ponieważ ryzykujemy wtedy przypadkowe rozlanie wody i zniszczenie sprzętu.

karty rozszerzeń.

Producenci komputerów zdają sobie sprawę, że każdy użytkownik używa PC-ta do własnych, często bardzo indywidualnych celów. Stąd także jego podstawowe wyposażenie - karta graficzna czy system operacyjny - często może być bardzo różne. Do podstawowych zastosowań wystarczy prosta karta graficzna, ale już do obróbki filmów wideo będzie potrzebny szybki akcelerator. Aby więc było możliwe dokładniejsze dostosowanie wyposażenia komputerów do indywidualnych potrzeb użytkkownika niektóre komponenty systemu nie są na stałe umieszczane na płycie głównej, lecz wkładane do tak zwanych gniazd rozszerzeń. Dzięki temu każdy komputer możemy niemal dowolnie skonfigurować, zaopatrując go w różnorodne komponenty. Gniazda są bezpośrednio połączone z obwodami płyty głównej i gwarantują optymalną szybkość komunikacji z resztą elementów, takich jak procesor czy moduły pamięci.
Najczęściej mamy do czynienia z kartami graficznymi, dźwiękowymi, wideo, modemu, sieciowymi oraz złączami skanera.


Instalowanie kart rozszerzeń.
Do umieszczenia karty w gnieździe rozszerzeń potrzebny jest jedynie śrubokręt. Najpierw odcinamy dopływ prądu do kompoutera, a następnie zdejmujemy z niego część obudowy. Po wybraniu odpowiedniego gniazda umieszczamy w nim kartę i dokręcamy śrubkę mocującą kartę do obudowy. Pamiętajmy, by ujmować kartę jedynie za jej boczne krawędzie. Wcześniej dobrze jest dotknąć ręką uziemionego elementu metalowego (najlepiej kaloryfera), aby uniknąć elektrostatycznego naładowania karty. Przed uruchomieniem komputera koniecznie należy założyć obudowę. Na koniec instalujemy w komputerze odpowiednie oprogramowanie sterujące działaniem karty i umożliwiające jej współpracę z innymi elementami systemu.

Kartę rozszerzeń możemy samodzielnie zainstalować w komputerze. Wystarczy, że odpowiednio umieścimy ją w wybranym gnieździe.


8, 16 i 32 bity.
Komputery przetwarzają dane w postaci liczb w formacie binarnym (bity). Pierwsze PC-ty operowały liczbami złożonymi z 8 bitów (np. 10101011). Oznacza to, że wszystkie dane były rozdzielane na 8-bitowe bloki. Nowoczesne komputery operują danymi w formie bloków 16-bitowych
(1101010001001010) lub nawet 32-bitowych (11010100010010101101010001001010).
Każdy bit oznacza tu oddzielną ścieżkę. Całość możemy sobie wyobrazić jako autostradę. Drogą dwupasmową mogą jednak jechać obok siebie tylko dwa samochody. Większa liczba pasm na autostradzie oznacza większą przepustowość. Im bardziej jest złożona liczba binarna, tym więcej danych może być przesyłanych jednocześnie. Kanał z takimi pasmami, którymi biegną przesyłane dane, nazywany jest magistralą. Dodać trzeba, że karty rozszerzeń są przyłączane bezpośrednio do magistrali.


Oczekiwanie na wolną drogę.
Przez wiele lat magistrala komputera stanowiła wąskie gardło całego systemu. Pierwsze komputery posiadały magistralę 8-bitową, co oznaczało, że w ciągu jednego cyklu pracy procesor był w stanie przesłać tylko osiem bitów.
Na szczęście oczekiwanie na dostęp do magistrali przeszło do historii w momencie pojawienia się standardu PCI (PCI = Peripheral Component Interconnect) i wprowadzenia magistrali 32-bitowej. Dzięki temu dane i instrukcje mogą być przesyłane znacznie szybciej. Jednocześnie jednak zachowuje się możliwość korzystania ze starszego typu kart rozszerzeń, pozostawiając na płycie głównej również 16-bitową magistralę ISA.

Napędy dysków.

Magnetyczna powierzchnia dyskietki jest dobrze chroniona plastikową osłoną. Po włożeniu dyskietki do napędu zaczyna się kręcić umieszczony w niej krążek. Jednocześnie przy próbach odczytu lub zapisu odsuwana jest na bok metalowa osłona, udostępniając powierzchnię krążka dla głowicy odzytu-zapisu. W ten sposób możliwe jest odczytywanie bądź zapisywanie danych na dyskietce.


Użytkowanie dyskietek i ich napędu.
Po zakończeniu pracy z dyskietką należy ją wyjąć z napędu. Dyskietki przechowujemy w specjalnych pojemnikach. Należy uważać, aby nigdy nie znajdowały się one na monitorze lub w bezpośrednim sąsiedztwie głośników, których pole magnetyczne może zniszczyć cenną zawartość. Dyskietki posiadają specjalny otwór zabezpieczający przed zapisem. Przesuwając mały suwak znajdujący się na spodzie, można zasłonić otwór umożliwiając w ten sposób modyfikowanie zawartości dyskietki. Ponieważ głowica napędu również ulega zanieczyszczeniu, należy systematycznie używać specjalnej dyskietki czyszczącej.

Dysk twardy.
Dyski twarde oferują znacznie więcej pamięci niż dyskietki. Są one umieszczane wewnątrz obudowy komputera lub w łatwo dostępnej "szufladzie", tzw. kieszeni. Ich głowica zapisująco-odczytująca znajduje się tuż nad powierzchnią magnetyczną i jest w ciągłej gotowości do zapamiętywania bądź udostępniania danych z dysku.

Napęd CD-ROM.
CD-ROM-y należą do pamięci przeznaczonych wyłącznie do odczytu (ang. Read-Only Memory = ROM). Dane są zapisywane na srebrnym krążku w formie mikroskopijnych nierówności odczytywanych przez promień lasera.

Użytkowanie dysków CD-ROM i ich napędów.
CD-ROM-y nie są niezniszczalne. Ich powierzchnia ulega zanieczyszczeniom i może zostać porysowana. W takim przypadku może nie powieść się odczytanie ich zawartości. Płyty CD ujmuje się wyłącznie za krawędzie boczne, a po użyciu natychmiast umieszcza z powrotem w plastikowym pudełku. Puste pudełka można kupić w sklepach. Jeśli soczewka lasera zostanie zanieczyszczona, należy użyć specjalnego zestawu do jej oczyszczenia.


- metalowa osłona - chroniąca przed przypadkowym dotknięciem magnetycznej powierzchni dyskietki jest odsuwana na bok w trakcie dokonywania odczytu lub zapisu;

- plastikowa osłona - chroni powierzchnię dyskietki;

- suwak zabezpieczający przed zapisem - chroni zawartość dyskietki przed przypadkowym skasowaniem lub nadpisaniem znajdujących się na niej danych. jeśli otwór jest przesłonięty, można zarówno zapisywać, jak i usuwać informacje;

- oznaczenie informujące o typie dyskietki: np. HD to dyskietka wysokiej gęstości (High Density) - można na niej zapisać 1 440 KB danych;

- naklejka - służąca do opisania dyskietki. różnokolorowe etykiety pomagają sortować dyskietki.

Bity i bajty.

Komputer zapisuje informacje w systemie binarnym. Liczby binarne to nic innego, jak ciąg zer i jedynek. System liczbowy, którego używamy na co dzień - system dziesiętny - działa w bardzo podobny sposób: liczby dają się przedstawić w postaci sumy potęg - w systemie dziesiętnym o podstawie 10, w systemie binarnym o podstawie 2.
Przykład: liczbę 174 można przedstawić jako 4 x 1,7 x 10 i 1 x 100:

100 10 1
1 7 4
100 + 70 + 4 = 174


Ta sama liczba zapisana w systemie binarnym będzie miała postać 10101110. Składa się ona z: 1 x 2, 1 x 4, 1 x 8, 1 x 32 i 1 x 128 :

128 64 32 16 8 4 2 1
1 0 1 0 1 1 1 0
128 + 0 + 32 + 0 + 8 + 4 + 2 + 0 = 174

Każda jedynka lub każde zero to jeden bit.
Ciąg 8 bitów określa się też jako jeden bajt.
1 lub 0 = 1 bit
10101110 = 1 bajt

Kilobajty, megabajty i gigabajty.

Rozmiar pamięci operacyjnej określany jest liczbą bajtów, jaka może być w niej zapisana. Sensowna praca w Windows wymaga co najmniej 16 MB pamięci operacyjnej. Ponieważ bity i bajty to bardzo małe jednostki, rozmiar pamięci - zarówno dyskietek, jak i dysków twardych - określany jest w kilobajtach, megabajtach i gigabajtach.
Przykładowo niesformatowany plik tekstowy, zawierający 100 słów zajmuje około 15 kilobajtów. Na dyskietce o pojemności 1, 40625, mylnie określanej jako dyskietka 1,44 MB - zmieści się około 100 takich plików. Obecnie największe dyski twarde są w stanie pomieścić nawet do 9 gigabajtów. Wielkości tych nie przelicza się tak łatwo, jak na przykład metrów na kilometry, ponieważ przelicznik nie wynosi tu 1000, lecz 1024.



Liczba bajtów Liczba megabajtów
dyskietka podwójnej gęstości (DD) 720 KB 737.280 ok. 0,7
dyskietka wysokiej gęstości (HD) 1,40625 (1,44 MB) 1.474.560 1,40625
mały dysk twardy 850 MB 891.289.600 850
CD-ROM 650 MB 681.574.400 650
duży dysk twardy 4 GB 4.294.967.296 4.096

Thursday, August 03, 2006

Formatowanie.

Zanim będziemy mogli cokolwiek zapisać na dyskietce, trzeba ją najpierw sformatować, czyli w magnetyczny sposób skopiować na powierzchnię jej nośnika puste ścieżki i sektory. Poza tym system operacyjny umieści na niej specjalny spis jej zawartości, dzięki któremu napęd dyskietek będzie później w stanie określić miejsce położenia zapisanych na niej informacji.
Aby sformatować dyskietkę, umieszczamy ją w napędzie. Następnie dwukrotnie klikamy ikonę Mój komputer, w wyświetlonym oknie prawym przyciskiem myszy klikamy ikonę napędu dyskietek i wybieramy polecenie Formatuj.
Uwaga: podczas formatowania usuwane są wszystkie informacje znajdujące się na dyskietce!
Dysk twardy, który kupujemy, najczęściej jest już sformatowany - dlatego sami w żadnym wypadku nie powinniśmy się zabierać za jego formatowanie!

Pamięć operacyjna i dyskowa.

Każdy komputer posiada własną pamięć. Zapisywane są w niej programy, z którymi właśnie pracujemy. Stąd nazywana jest ona pamięcią operacyjną, w skrócie RAM - od angielskiego terminu "Random Access Memory". Pamięć ta znajduje się w specjalnych modułach zainstalowanych wewnątrz komputera. W komputerze ze zbyt małą ilością pamięci operacyjnej, bardziej złożone programy będą pracować bardzo wolno. Jeśli mamy siebie takie programy, należy wyposażyć nasz komputer w 16 lub 32 megabajty pamięci operacyjnej.


Zapisywanie informacji w plikach
Wszystkie informacje, z których korzysta nasz komputer, zachowywane są na twardym dysku, na dyskietkach lub CD-ROM-ach w postaci oddzielnych plików. Aby nie stracić orientacji, możemy tworzyć foldery, w których będą umieszczane wybrane pliki. Foldery spełniają taką samą rolę, jak segregatory zawierające akta. W celu uzyskania dostępu do wybranego pliku konieczne jest uprzednie otwarcie w windowsowym Eksploratorze foldera, w którym ten plik się znajduje.


Dyskietki
Jeśli zechcemy przenieść pliki na inny komputer, należy je najpierw skopiować na dyskietkę, którą następnie umieścimy w napędzie dyskietek drugiego komputera, co umożliwi dostęp do zapisanych na niej plików. Poza tym dyskietki wykorzystywane są też do archiwizacji i tworzenia kopii bezpieczeństwa najważniejszych danych, znajdujących się na twardym dysku. Dyskietki to tani i bezpieczny nośnik pamięci, charakteryzujący się jednak względnie niewielką pojemnością: maksymalnie 1,40625 megabajta. Choć oznaczenie 1,44 MB nie jest zbyt dokładne - wynika z błędu w przeliczeniu z kilobajtów na megabajty - zdążyło się już przyjąć.


Dysk twardy
Dysk twardy znajduje się we wnętrzu obudowy komputera i służy do zachowania programów i danych. Wszystkie zainstalowane w komputerze programy są na nim zapisane i gotowe do uruchomienia. Po zakupie programu najpierw należy skopiować go z dyskietki lub CD-ROM-u na twardy dysk.Dzisiejsze wersje programów zajmują najczęściej dość dużo miejsca na dysku - dlatego dobrze jest się zaopatrzyć w odpowiednio pojemny dysk. Jeśli mamy zamiar pracować z Windows, a w nim z edytorem tekstu i arkuszem kalkulacyjnym - potrzebować będziemy około 200 MB. Aby więc wystarczyło miejsca dla programów i dla danych, na dysku naszego komputera powinno znaleźć się przynajmniej 420 megabajtów wolnego miejsca.


CD-ROM
CD-ROM-y to najnowszy rodzaj nośnika pamięci. Umożliwia on jedynie odczyt zapisanych na nim informacji - do jednokrotnego zapisu służą nagrywarki CD-ROM, które wciąż są dość drogie.
Największą zaletą płyt CD-ROM jest ich pojemność wynosząca 650 megabajtów. Dlatego najbardziej złożone programy oferowane są właśnie na CD-ROM-ach, z których mogą być uruchamiane lub instalowane tak samo, jak z dyskietek. Po zainstalowaniu programu jest on jednak najczęściej uruchamiany z twardego dysku. Wówczas nie jest już potrzebny dysk CD-ROM, który spokojnie możemy wyjąć z napędu. Na nieco innej zasadzie działają programy multimedialne, również sprzedawane na CD-ROM-ach. Zawierają wiele obrazów, sekwencji wideo i nagrań dźwiękowych. W przypadku programów multimedialnych na twardym dysku instalowany jest jedynie program sterujący, który korzysta z informacji znajdujących się na płycie. Dlatego w trakcie działania programów multimedialnych CD-ROM musi się znajdować w napędzie.

Peryferia.

Poza drukarką do komputera możemy przyłączać jeszcze wiele innych urządzeń dodatkowych. Niektóre z nich, na przykład modemy, można osadzać w złączach znajdujących się na tylnej ściance obudowy komputera. Inne, jak skanery, urządzenia MIDI czy joysticki podłącza się do gniazd kart rozszerzeń znajdujących się z tyłu obudowy. Karty te są umieszczane wewnątrz komputera w tzw. złączach rozszerzeń.


Dźwięk
Karty dźwiękowe poprzez gniazda wyjściowe wyprowadzają sygnały do głośników lub słuchawek. Głośniki są przyłączane za pomocą 3,5-milimetrowego kabla stereo do karty dźwiękowej poprzez gniazda wyjścia audio. Większość kart jest wyposażonych także w gniazdo w kształcie litery "D", nazywane też portem gier. Jest on przeznaczony do podłączenia jaysticka, choć może też posłużyć jako złącze dla syntezatora lub klawiatury MIDI.


CD-ROM
Napęd CD-ROM najczęściej jest już zainstalowany w komputerze i połączony z nim specjalnym przewodem. Jeśli ma posłużyć jako odtwarzacz płyt kompaktowych, kabel słuchawek musimy podłączyć do wyjścia stereo znajdującego się na obudowie napędu. W takim wypadku nie będzie oczywiście możliwa programowa regulacja poziomu głośności w w Windows, chociaż niektóre napędy mają wbudowany własny regulator obsługujący słuchawki.


Modem
Modem łączy komputer z siecią telefoniczną. Dzięki temu możliwe jest też połączenie się z Internetem i wymiana informacji z użytkownikami na całym świecie. Modemy dzielą się na zewnętrzne, przyłączane do portu COM2 -są wówczas zasilane bezpośrednio z sieci elektrycznej, a także wewnętrzne, umieszczane w złączu rozszerzeń i wyposażone jedynie w kabel łączący je z siecią telefoniczną.


Skanery
W przypadku skanerów konieczne jest zainstalowanie oddzielnej karty rozszerzeń. Skanery są używane do wczytywania obrazów, zapisywanych następnie w postaci pliku graficznego.


Karty dźwiękowe i napędy CD-ROM
Dopiero karta dźwiękowa sprawia, że możliwe jest uzyskanie dźwięku o jakości płyt kompaktowych. Wszystkie komputery multimedialne potrzebują karty dźwiękowej i napędu CD - ROM. W przeciwieństwie do zwykłych dyskietek dyski CD-ROM odznaczają się znacznie większą pojemnością. Są wykorzystywane przede wszystkim przez programy multimedialne, mogą też zawierać wersje instalacyjne dużych pakietów. Napędy CD-ROM umożliwiają ponadto odczyt dysków kompaktowych z nagraną muzyką.


Modemy
Modemy zamieniają dane komputera w sygnały akustyczne przesyłane liniami telefonicznymi. Komputer-odbiorca po drugiej stronie linii też musi być wyposażony w modem, który przetworzy sygnały z powrotem do postaci impulsów zrozumiałych dla maszyny. W taki sposób możliwe jest np. przesyłanie plików, jakie zwykle zapisujemy na dyskietkach. Oczywiście transmisja większych ilości danych nie przebiega zbyt szybko: najnowsze modele są w stanie przesyłać zbiory z prędkością 33 600 lub 57 600 bitów na sekundę (bps).

Drukarka.

Istnieją trzy rodzaje drukarek: igłowe, atramentowe i laserowe. Co prawda różnią się one pod względem techniki i jakości druku, lecz w każdym przypadku dane są przesyłane z komputera w taki sam sposób. Po wypakowaniu drukarki w pierwszej kolejności należy zapoznać się z instrukcją obsługi. Dopiero później możemy podłączyć nasz nabytek do komputera.
Wtyczka kabla drukarki pasuje wyłącznie do złącza portu LPT1 nazywanego też portem drukarki. Drugi kabel łączymy z gniazdkiem sieci. Komunikacja pomiędzy systemem Windows a drukarką odbywa się za pomocą specjalnego typu oprogramowania, tak zwanych sterowników, które przetwarzają dane dotyczące tego, co widzimy na ekranie, w informacje zrozumiałe dla drukarki. Przed przystąpieniem do drukowania powinniśmy upewnić się, że w Windows jest zainstalowany sterownik odpowiedni dla posiadanej przez nas drukarki. W tym celu wybieramy z menu Start opcję Ustawienia/Drukarki. W wyświetlonym oknie możemy sprawdzić, jakie sterowniki są już zainstalowane i czy został dla nich wybrany odpowiedni port. Teraz możemy być pewni, że nie będzie żadnych problemów z drukowaniem z dowolnego programu uruchamianego w Windows ani konieczności dodatkowej zmiany jakichkolwiek ustawień.


Obsługa drukarki
Niektóre drukarki są sterowane przez własne oprogramowanie. Większość z nich posiada też panel kontrolny z przyciskami służącymi do zmiany niektórych ustawień i diodami sygnalizującymi ich aktualny stan. Zanim rozpoczniemy pracę powinniśmy wypróbować wszystkie funkcje drukarki. Na koniec wyłączamy drukarkę - główny wyłącznik powinien znajdować się na jednej ze ścian obudowy.


Różne typy drukarek
W drukarkach igłowych znajdują się 9 lub 24 małe "igły" dociskane do czarnej bądź kolorowej taśmy. Drukarki tego typu są bardzo tanie w użytkowaniu i dają poprawne, choć nie doskonałe rezultaty. Ich wadą jest jednak bardzo głośna praca.
Drukarki atramentowe oferują znacznie wyższą jakość druku. Ich praca polega na wytryskiwaniu z małych dysz kropelek atramentu, które trafiają na papier. Drukarki tego typu można podzielić na czarno-białe i kolorowe. Nie są zbyt drogie i pracują niemal bezgłośnie.
Drukarki laserowe gwarantują najwyższą jakość druku. Są jednak znacznie droższe niż drukarki obu opisanych powyżej typów. Również koszt ich użytkowania jest większy.

Wednesday, August 02, 2006

Wygaszacze ekranu.

Jeśli w trakcie pracy robimy częste przerwy i nie wyłączamy przy tym komputera, może się zdarzyć, że obraz wypali fragment matowej powłoki kineskopu, tworząc trwałe uszkodzenie, którego widocznym efektem będzie pojawienie się cienia. Można temu zapobiegać i to nie wyłączając komputera, a korzystając ze specjalnych programów, nazywanych wygaszaczami ekranu. Gdy przez określony czas nie wykonamy żadnej operacji na komputerze, obraz na ekranie monitora zniknie, a w jego miejsce pojawi się inny, który ustrzeże monitor przed powstaniem uszkodzenia. Powrót do poprzedniego obrazu następuje po dotknięciu dowolnego klawisza lub poprzez poruszenie myszką.
Wygaszacze ekranu mogą też chronić przed wzrokiem ciekawskich: można je tak skonfigurować, by powrót do normalnej pracy wymagał podania hasła. Wraz z Windows dostarczanych jest kilka wygaszaczy, które można ustawić, klikając pusty obszar Pulpitu prawym przyciskiem myszy i wybierając z menu opcję Właściwości. W wyświetlonym oknie można określić czas potrzebny do uaktywnienia wygaszacza lub wybrać inny przykład zakupiony jako oddzielny pakiet.

Monitor.

Monitor nie różni się zanadto od zwykłego odbiornika telewizyjnego, prócz faktu, iż potrafi odbierać informacje przesyłane mu przez komputer. Instrukcje dotyczące tego, co ma być wyświetlane na jego ekranie, przekazuje mu zainstalowana w komputerze karta graficzna, która przetwarza je do postaci zrozumiałej dla monitora.
Ekran monitora funkcjonuje na takiej samej zasadzie, jak zwykły telewizor: trzy wiązki elektronów - każda dla jednego koloru (czerwonego, zielonego i niebieskiego) powodują świecenie warstwy pokryter fosforem, która znajduje się za matową szybą. W momencie, kiedy wszystkie trzy wiązki jednocześnie trafią z maksymalną intensywnością w jeden punkt - przybierze on kolor biały. Inne kolory powstają w ten sposób, że trzy wiązki elektronów trafiają w dany punkt z różną intensywnością.
Jakość obrazu zależy przede wszystkim od jego częstotliwości odświeżania: im częściej odświeżany jest w czasie jednej sekundy obraz, tym spokojniej jest on postrzegany przez ludzkie oko. Częstotliwość odświeżania jest najczęściej niższa, gdy wyższa jest rozdzielczość obrazu oraz gdy obraz wyświetlany jest przez kartę graficzną w bardzo dużej liczbie kolorów. Wiele monitorów oferuje w Windows całkiem dobrą jakość przy rozdzielczości 800 x 600 punktów obrazu (pikseli) i palecie 256 kolorów.



Regulacja obrazu
Obraz wyświetlany na monitorze może być regulowany na kilka sposobów. W celu optymalnego ustawienia kontrastu i jasności należy wyświetlić na ekranie czarny tekst na białym tle. Najpierw ustawiamy jasność na wartość minimalną, po czym regulujemy kontrast obrazu - jeśli będzie nam się wydawał zbyt ciemny, podwyższamy nieco stopień jasności. Jeśli obraz będzie zbyt jasny, będzie nieprzyjemny dla oczu i będzie je męczył migotaniem. Jeśli na zewnątrz obrazu są widoczne czarne pasy, można zmienić szerokość bądź wysokość wyświetlanego obrazu i tak go ustawić, by w maksymalnym stopniu pokrył powierzchnię ekranu.



Co to jest SVGA?
SVGA (Super Video Graphics Array) to standard jakości wyświetlania obrazu, obowiązujący wśród komputerów osobistych z systemem Windows. Podczas wyświetlania pojedynczego obrazu w standardzie SVGA trzy wiązki elektronów przebiegają bardzo szybko po ekranie, tworząc w obrazie 600 linii zawierających po 800 pikseli. W ten sposób obraz może być generowany więcej niż 70 razy w ciągu każdej sekundy.
Kupowany dziś monitor oraz karta graficzna powinny odpowiadać opisanemu wyżej standardowi. Przy rozdzielczości 640 x 480 pikseli na ekranie będzie możliwe jednoczesne wyświetlenie do 16 milionów kolorów, co odpowiada jakości fotograficznej.



Rozmiar ekranu
W przypadku monitorów komputerowych przekątna ekranu mierzona jest w calach. Jeden cal odpowiada 2, 54 centymetra. W większości przypadków w zupełności wystarcza monitor o przekątnej ekranu równej 15 cali. Pozwalają one na wykonywanie większości normalnych zadań i nie zabierają tyle miejsca na stole, co 17- czy 20-calowe monitory, używane przede wszystkim przez grafików i inżynierów, pracujących z programami kreślarskimi i wspomagającymi projektowanie.



Jakość obrazu
Jakość obrazu monitora zależy od wielu czynników - przede wszystkim od jego rozdzielczości, liczby wyświetlanych jednocześnie kolorów oraz częstotliwości odświeżania.
Częstotliwość odźwieżania obrazu (mierzona w hercach) określa, jak często w ciągu sekundy następuje odtworzenie obrazu. Jeśli nie dzieje się to odpowiednio często, zauważalne będzie migotanie obrazu. Aby otrzymać w pełni stabilny obraz, konieczne jest co najmniej 72-krotne odświeżenie obrazu w ciągu każdej sekundy. Tak więc częstotliwość odświeżania nie mówi nic na temat szybkości, z jaką na ekranie monitora odbywa się ruch obrazu (odtwarzane sekwencje wideo czy animacja).
Liczba wyświetlanych jednocześnie kolorów zależy od możliwości zainstalowanej karty graficznej. W Windows za standard uważa się paletę 256 kolorów. Jeśli jednak zamierzamy zająć się obróbką obrazu (czy wideo), zdecydowanie lepiej będzie nam się pracowało przy 64 000 lub nawet 16 milionach kolorów. Naturalnie wraz ze wzrostem liczby kolorów maleje szybkość przetwarzania obrazu.
Rozdzielczość obrazu mówi o tym, z ilu punktów (pikseli) się on składa. Jej wartością jest liczba punktów obrazu w linii pomnożona przez liczbę linii. Im wyższa jest ta wartość, tym ostrzejszy obraz możemy uzyskać. Za standard w Windows przyjmuje się rozdzielczość 800 x 600 punktów.
Wskazówka: dla zdrowia oczu najważniejszym czynnikiem jest częstotliwość odświeżania obrazu, która powinna być jak najwyższa. W Windows powinna być ona ustawiona na co najmniej 72 Hz. Jednocześnie warto zmniejszyć liczbę jednocześnie wyświetlanych kolorów (lecz nie poniżej 256). Przy zakupie sprzętu zawsze też dobrze jest poprosić sprzedawcę o odpowiednie ustawienie obrazu.



Czyszczenie
Ponieważ monitory są naładowane elektrycznie, kurz i wszelkie zanieczyszczenia bardzo szybko zbierają się na powierzchni ich ekranu. Kurz i odciski palców najlepiej usuwać za pomocą miękkiej szmatki i odpowiednich środków do czyszczenia okien. Nie należy za to używać żadnych proszków, ani rozpuszczalników, które mogłyby pozostawić na ekranie trwałe ślady.

Mysz.

Mysz ułatwia wykonywanie wielu czynności przy pracy z komputerem. W Windows służy do poruszania kursora na ekranie monitora lub szybkiego wybierania poszczególnych opcji menu. W podręcznikach obsługi większości programów znajdujemy takie same określenia czterech operacji, wykonywanych za pomocą myszy: "wskazywanie", "klikanie", "dwukrotne klikanie" oraz "przeciąganie" lub "przenoszenie". Wskazanie obiektu (np. rysunku) na ekranie polega na umieszczeniu w jego obszarze wskaźnika myszy. Przez kliknięcie należy rozumieć naciśnięcie przycisku myszy, czemu towarzyszy charakterystyczny dźwięk. W ten sposób wybierane są na przykład polecenia menu. Dwukrotne kliknięcie wywołuje niektóre funkcje menu oraz uruchamia programy. Umieszczenie wskaźnika myszy w obszarze wybranego obiektu, naciśnięcie i przytrzymanie przycisku, a następnie przesunięcie myszy po podkładce (a jednocześnie obiektu na ekranie) jest określane mianem przeciągania. W ten sposób na przykład zaznaczamy i przenosimy w inne miejsce ekranu fragmenty tekstu lub rysunki.



Posługiwanie się myszą
Przed przystąpieniem do pracy należy nauczyć się prawidłowo trzymać mysz. Kciuk powinien znajdować się na jej lewej ściance, natomiast palce: wskazujący i środkowy luźno spoczywać na obu przyciskach. Dobrze jest przy tym, by podkładka pod mysz znajdowała się po prawej stronie, możliwie jak najbliżej klawiatury. Dzięki temu unikniemy nadwerężenia ramienia.
Kiedy przesuwamy mysz po podkładce, na spodzie urządzenia obraca się mała kulka. W tym samym czasie na ekranie przesuwa się wskaźnik myszy - odpowiednio do ruchu myszy. Jeśli podniesiemy mysz do góry, nie będzie się działo nic. Już po kilku ćwiczeniach opanujemy wykonywanie każdej z czterech wcześniej wymienionych czynności, zwłaszcza, że do poruszania myszą przyzwyczaimy się niemal automatycznie. Najlepszym ćwiczeniem może być zabawa w rysowanie za pomocą programu "Paintbrush": pozwala on na kreślenie przy użyciu myszy linii, okręgów i innych figur.


Jak funkcjonuje mysz
Komputer odczytuje ruchy myszy dzięki kulce znajdującej się na jej spodzie. Dotyka ona dwóch kółek zaopatrzonych w czujniki. Przesuwając mysz poruszamy również kulkę, a tym samym i kółka z czujnikami. Te zaś przekazują informacje do komputera, który odpowiednio je przetwarza, powodując ruch wskaźnika myszy na ekranie monitora.


Odmiany myszy
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów myszy. Niektóre świetnie leżą w dłoni, inne charakteryzują się oryginalną budową. Ponadto istnieją myszy specjalnie zaprojektowane dla osób leworęcznych, a także myszy bezprzewodowe działające na podczerwień. Alternatywą dla tych urządzeń są tak zwane trackballe. W ich przypadku kulka znajduje się na wierzchu i jest poruszana bezpośrednio ręką użytkownika. Trackballe są najczęściej stosowane w notebookach.


Podkładka pod mysz
Istotnym czynnikiem wpływającym na łatwość obsługi myszy jest podkładka. Przy zakupie należy zwrócić uwagę na jej powierzchnię: powinna być równa i szorstka, aby kulka myszy nie ślizgała się ani nie podskakiwała na nierównościach.


Plaga myszy
Częsta i intensywna praca z komputerem prowadzi czasem do nadwerężenia mięśni dłoni lub ramienia. Przede wszystkim jest to związane z grami komputerowymi, które wymagają szczególnie częstego i szybkiego klikania myszą. Uważajmy więc, by trzymać mysz w dłoni dość luźno i od czasu do czasu robić przerwę, korzystając ze skrótów klawiszowych i wydając polecenia za pomocą klawiatury. Zamiast myszy możemy też nabyć trackballa.


Dopasowanie myszy
Niektórzy użytkownicy wolą szybko poruszający się wskaźnik myszy i natychmiastowy efekt w postaci reakcji programu. Inni natomiast preferują myszy działające znacznie wolniej, dzięki czemu łatwiej trafić kursorem w wybrany cel na ekranie. W Panelu sterowania istnieje do tego odpowiednie ustawienie regulujące szybkość ruchu wskaźnika myszy. Dwukrotne kliknięcie ikony Myszy otwiera nowe okno, w którym możemy dowolnie ustawić szybkość ruchu wskaźnika i dwukrotnego kliknięcia. Dla osób leworęcznych przewidziana została opcja zamiany przycisków myszy.


Mysz też się brudzi
We wnętrzu myszy w krótkim czasie zbierają się najróżniejsze zanieczyszczenia. Jeśli zauważymy, że wskaźnik przeskakuje na ekranie, należy zabrać się za oczyszczenie myszy. W tym celu odkręcamy płytkę znajdującą się na jej spodzie, po czym wyjmujemy kulkę z obudowy. Czyścimy ją wodą z odrobiną mydła lub płynu do mycia naczyń. Kółka we wnętrzu myszy czyścimy watą nasączoną alkoholem. Przed ponownym złożeniem myszy należy upewnić się, że wszystkie elementy są całkowicie suche.

Tuesday, August 01, 2006

czyszczenie klawiatury.

Pod klawiszami zbiera się z czasem sporo kurzu. Do czyszczenia klawiatury służą specjalne zestawy, skladające się ze szczotki i pojemnika zawierającego powietrze pod ciśnieniem, wydmuchujące zanieczyszczenia są spod klawiszy. Powierzchnię klawiszy możemy oczyścić za pomocą wilgotnej szmatki.
Zawsze, ilekroć tylko pojawiają się jakiekolwiek błędy w funkcjonowaniu klawiatury, należy poddać ją czyszczeniu i sprawdzić wszystkie połączenia.
Największe szkody może spowodować wylanie płynu na klawiaturę. Jeśli już nam się to zdarzy, w żadnym wypadku nie należy wyłączać komputera. Wystarczy, że odłączymy od niego klawiaturę i spróbujemy wytrząsnąć z niej kropelki płynu. Następnie umieszczamy ją w ciepłym, lecz nie za gorącym miejscu, aby wyschła.

dwupalcowy system wpisywania.

Większość użytkowników komputerów przy wprowadzaniu znaków z klawiatury zadowala się systemem dwupalcowym. Jeśli jednak komputer służy nam przede wszystkim do częstego pisania tekstów, na przykład listów, wówczas warto nauczyć się właściwego posługiwania się klawiaturą komputera. System dziesięciopalcowy jest nie tylko szybszy - dzięki niemu możemy też uniknąć szkodliwych skutków częstego pisania przy użyciu komputera.
Istnieją do tego specjalne programy, dzięki którym sami możemy nauczyć się pisać z wykorzystaniem dziesięciu palców: w trakcie kolejnych lekcji, krok po kroku, uczymy się rozkładu całej klawiatury. Szybkość i dokładność naszego pisania są najczęściej rejestrowane przez komputer. Przy okazji możemy znacznie lepiej poznać zasady pracy z komputerem. Na rynku programy takie dostępne są też w wersjach przeznaczonych dla dzieci - w ich przypadku nauka pisania może sprawić sporo frajdy.


Ja piszę metodą dziesięciopalcową bezwzrokową :P :) A wy jakim systemem piszecie?

Klawiatura.

Do pracy z komputerem niezbędna jest klawiatura, za pomocą której możemy wprowadzać informacje i kontrolować oprogramowanie.
Jedne klawisze służą do wpisywania tekstu i liczb, inne do poruszania kursorem myszy na ekranie, pozwalając na sterowanie uruchominym programem. Klawiatura PC-ta nie jest tak prosta w obsłudze, jak klawiatura maszyny do pisania, ponieważ posiada szereg dodatkowych klawiszy odpowiedzialnych za wykonywanie różnych zadań.
Nie różni się od niej natomiast, jeśli chodzi o układ klawiszy: znaków i cyfr. Dodatkowo jednak wyposażona jest w klawiaturę numeryczną, znajdującą się po prawej stronie. Klawisze te najlepiej nadają się szczególnie do szybkiego wpisywania długich ciągów cyfr. Ponadto u góry klawiatury znajdują się tak zwane klawisze funkcyjne - oznaczone od F1 do F12. Umożliwiają one szybki dostęp do specjalnych funkcji, jak na przykład drukowanie czy zapis. Oczywiście klawisze te nie działają tak samo we wszystkich programach. Jedynie klawisz F1 prawie zawsze spełnia tę samą funkcję: po jego naciśnięciu na ekranie pojawia się system pomocy danego programu.


Shift, Caps Lock - wersaliki lub wielkie litery generowane są przy wciśniętym klawiszu Shift. ten sam efekt uzyskujemy po naciśnięciu klawisza Caps Lock. kolejne naciśnięcie klawisza Shift przywraca normalny układ klawiatury.

Esc - klawisz Esc ratuje w sytuacji, gdy przez pomyłkę wybraliśmy jakąś opcję menu lub funkcję. najczęściej jego naciśnięcie odwołuje wybrane polecenie.

Tab - klawisz Tab służy do wstawiania w tekście znaku tabulatora. w przypadku tabel i komórek arkusza kalkulacyjnego umożliwia on przemieszczanie się pomiędzy sąsiednimi kolumnami.

F1 - w większości programów windowsowych naciśnięcie klawisza F1 powoduje wyświetlenie okna pomocy.

klawisz funkcyjny - pod każdym z dwunastu klawiszy funkcyjnych może kryć się jakaś funkcja specjalna - na przykład zapis lub drukowanie.

Print Screen, Scroll Lock, Pause - trzem klawiszom: Print Screen, Scroll Lock oraz Pause, nazywanym też klawiszami DOS-owymi, przypisane są funkcje systemu operacyjnego DOS. pod Windows klawisze te są używane bardzo rzadko.

Num Lock, Caps Lock, Scroll Lock - trzy diody sygnalizują, czy zostały wciśnięte klawisze: Num Lock, Caps Lock bądź Scroll Lock.

Ctrl, Alt - klawisze Ctrl i Alt wykorzystywane są w kombinacjach z innymi klawiszami literowymi i funkcyjnymi, umożliwiając dostęp do dalszych funkcji niektórych programów. większość opcji menu wywołuje się poprzez użycie kombinacji klawisza odpowiedniej litery (podkreślony znak w nazwie opcji) i klawisza Alt.

Backspace, Delete, Insert - po naciśnięciu klawisza Backspace usuwany jest znak znajdujący się po lewej stronie kursora. kursor przesuwa się przy tym o jedną pozycję w lewo. z kolei klawisz Delete usuwa znak znajdujący się na prawo od kursora, który jest wówczas przesuwany o jedną pozycję w prawo. klawisz Insert służy do przełączania w tryb nadpisywania tekstu. ponowne jego naciśnięcie powoduje z powrotem ustawienie normalnego trybu edycji.

klawisze kierunkowe, Page Up, Page Down, Home, End - za pomocą klawiszy kierunkowych można poruszać kursorem na ekranie - w pionie lub poziomie. z kolei klawisze Page Up i Page Down przesuwają kursor od razu o całą stronę w górę lub w dół, a Home i End ustawiają kursor na początku albo na końcu wiersza.

Klawiatura numeryczna, Num Lock - klawiatura numeryczna jest wączona dopiero wówczas, gdy naciśniemy klawisz Num Lock. służy ona przede wszystkim do szybkiego wpisywania długich kolumn liczb. jeśli Num Lock jest wyłączony, klawisze numeryczne zamieniają się w klawisze kierunkowe, służące do poruszania kursorem.

rozpakowanie i łączenie.

Gdy komputer znajdzie się już w naszym domu, przed rozpoczęciem właściwej pracy musimy jeszcze wykonać kilka czynności. Wprawdzie rozpakowanie i połączenie wszystkich elementów wymaga niece wysiłku, lecz dzięki temu będziemy mogli lepiej zapoznać się z poszczególnymi elementami naszego peceta. Z pewnością wiedza ta przyda się też, gdy trzeba będzie ponownie złożyć cały komputer w innym miejscu.
Do rozpakowania będziemy mieli kilka kartonów. W największym znajduje się komputer z kablami połączeniowymi. Inne urządzenia, takie jak drukarka, monitor, klawiatura i mysz będą zapakowane w oddzielnych pudłach. Przy okazji zwracamy uwagę, by nie pomieszać kabli, instrukcji obsługi i innych akcesoriów z różnych kartonów.
Po rozpakowaniu paczek zapoznajemy się z instrukcją obsługi każdego z urządzeń. Dowiemy się, w jaki sposób i za pomocą których przewodów połączyć ze sobą wszystkie elementy. Znacznie ułatwimy sobie pracę, jeśli odwrócimy komputer kierując do siebie tylną ściankę obudowy. W ten sposób łatwiej poznamy, który kabel podłączyć do którego gniazda.
Jeśli zaopatrzyliśmy się w komputer typu deskop, stawiamy monitor obok komputera - nie na nim, aby nie był za wysoko. Komputer w obudowie typu tower umieszczamy z reguły obok monitora albo pod biurkiem. Osoby praworęczne powinny umieścić komputer po prawej stronie stołu - łatwiej będzie wkładać dyskietki do napędu, a kabel myszy nie będzie plątał się po całym blacie. Na powierzchni biurka powinno znaleźć się jeszcze miejsce na klawiaturę, podkładkę pod mysz i przybory do pisania.
Obok stołu będzie potrzebne gniazdko sieci elektrycznej z uziemieniem. Nie ma jednak powodu do zmartwienia, jeśli w pokoju mamy tylko jedno takie gniazdko - ponieważ komputer, monitor i drukarka nie pobierają w sumie zbyt wiele energii, bez przeszkód można podłączyć je do rozgałęźnika wyposażonego w kilka wejść. Posiadacze modemu muszą podłączyć go do sieci telefonicznej.
Od monitora wychodzą dwa przewody: pierwszy doprowadza do niego zasilanie, drugi służy do przesyłania danych z komputera i jest zaopatrzony we wtyczkę w kształcie litery "D". Monitor jest zasilany bezpośrednio z sieci albo za pośrednictwem komputera przez gniazdo znajdujące się z tyłu obudowy PC-ta. Zarówno mysz, jak i klawiatura posiadają oddzielne gniazda w komputerze. Drukarka jest zasilana wprost z sieci, natomiast z komputerem jest połączona oddzielnym drugim kablem, służącym do przesyłania danych. Po umieszczeniu wszystkich przewodów we właściwych gniazdach podłączamy komputer do sieci.

Przewody myszy i klawiatury
Mysz jest połączona z komputerem przewodem z niewielką wtyczką w kształcie litery "D" lub okrągłym kablem typu PS/2. Gniazda znajdujące się na tylnej ściance obudowy komputera są nazywane złączami. Wtyczka w kształcie litery "D" jest umieszczana w złączu szeregowym określanym też jako port COM1. Jeśli COM1 i wtyczka myszy nie pasują do siebie, konieczne jest użycie specjalnego adaptera.

Przewody monitora
Przewód zasilający monitor prowadzi albo bezpośrednio do gniazdka w ścianie, albo do wyjścia w obudowie komputera. Drugi przewód, z wtyczką z piętnastoma "nóżkami, służy do komunikacji z komputerem poprzez złącze VGA.

Drukarka
Drukarka jest zasilana bezpośrednio z sieci. Do wyjściowego gniazda zasilania komputera nigdy nie powinno się przyłączać więcej niż jedno urządzenie. Drugi kabel łączy drukarkę z komputerem poprzez złącze LPT1.

Złącza
Komputer musi wymieniać dane z monitorem, drukarką, myszą i klawiaturą. Wyjścia, poprzez które się to odbywa, nazwane są złączami lub portami. Dla monitora i klawiatury przewidziano oddzielne złącza. Większość komputerów posiada z reguły dwa złącza szeregowe COM1 i COM2 oraz jedno złącze równoległe LPT1. COM1 służy do podłączenia myszy, port COM2 przewidziany jest dla innych urządzeń, takich jak modem. Złącze równoległe LPT1 najczęściej służy do podłączenia drukarki.


Wskazówka
W miarę możliwości należy zachować oryginalne opakowanie komputera. Zapewni ono najlepszą ochronę jeśli zajdzie potrzeba przewiezienia sprzętu w inne miejsce.
 

Zabawne i śmieszne filmy/filmiki