Tuesday, March 14, 2006

D.

  • Da
Dane - to informacje czytane i przetwarzane przez komputer.


DAT - to akronim od "Digital Audio Tape". Na kasetach DAT zapisywana jest muzyka lub dane komputerowe jakości CD. Tego typu nośniki danych charakteryzują się pojemnością do 1,7 gigabajta. Dlatego są często używane do zapisywania kopii bezpieczeństwa.

  • Db

dBase - stanowił kiedyś standard wśród baz danych. W międzyczasie został jednak wyparty przez programy konkurencyjne. Mimo to większość dzisiejszych potentatów tej grupy programów wciąż dysponuje możliwością odczytywania, jak i zapisywania plików w formacie dBase'a.


  • Dd
DDE - to skrót od "Dynamic Data Exchange" (dynamiczna wymiana danych). Jest to specjalna metoda wymiany danych pomiędzy dwoma lub więcej programami pracującymi w Windows. Jeśli chcemy jej użyć, musimy wpierw otworzyć wszystkie programy, pomiędzy którymi mamy zamiar wymieniać informacje. Następnie wydajemy Windows polecenie, by utworzone zostało połączenie pomiędzy dwoma wybranymi programami. Może to być np. edytor tekstu i arkusz kalkulacyjny, pomiędzy którymi chcemy dokonać wymiany danych. Technika DDE jest obecnie obsługiwana przez większość programów pracujących w Windows.


  • De

Dead key - czyli "martwy klawisz", to taki klawisz, który potrafi generować znak na ekranie komputera jedynie w kombinacji z jakimś innym klawiszem. Jeśli np. zechcemy umieścić w tekście słowo zawierające francuski akcent, najpierw będziemy musieli nacisnąć klawisz akcentu, a dopiero później literę, nad którą ma się on pokazać.


Debugger - debuggery to specjalne programy pomocnicze, które służą do wyszukiwania błędów w innych programach. Używane są przede wszystkim przez programistów.


Default - (ustawienie domyślne) określa się wszystkie ustawienia początkowe programów. Kiedy np. uruchomimy Worda i wpiszemy jakiś znak, to program użyje do tego ustawień domyślnych - a więc wybranej czcionki o określonej wielkości, rozmiarów strony, marginesów i akapitów. Jeśli dla wybranego dokumentu zechcemy użyć innych ustawień, możemy to zrobić w każdej chwili - zostaną one zapisane wraz z dokumentem. Lecz kiedy znów utworzymy nowy dokument - program ponownie użyje wartości domyślnych. W większości wypadków zmiana ustawień domyślnych nie jest zalecana. Jeśli natomiast chcemy częściej używać jakichś specjalnych formatów, najlepiej zapisać je w postaci oddzielnego szablonu.


Defragmentacja - podczas dokonywania zapisu na twardym dysku komputer musi wyszukiwać na nim fragmenty wolnego miejsca. Podczas usuwania plików powstają w ich miejscu wolne obszary, które przy zapisie kolejnych plików ponownie są wypełniane danymi. W takiej sytuacji pliki te zapisywane są jednak po kawałku w różnych miejscach na dysku. Oczywiście, same dane na tym nie cierpią, jednakże wydłuża się czas ich odczytu, który może stać się zbyt długi, jeśli na dysku znajdzie się zbyt wiele porozdzielanych plików.
Istnieją specjalne programy pomocnicze, których zadaniem jest ponowna defragmentacja wszystkich plików na dysku. Kawałki poszczególnych plików są wówczas zbierane i lokowane obok siebie. Windows 95 również posiada program tego typu, mianowicie "Defragmentator dysków".


Dekompresja - gdy pliki zajmują zbyt wiele miejsca na dysku, możliwe jest zmniejszenie ich rozmiarów, bez straty zapisanych w nich informacji. Technika ta nosi nazwę kompresji. Zanim jednak możliwe będzie użycie skompresowanego pliku, konieczne jest jego zdekompresowanie, inaczej: rozpakowanie, do czego potrzebny jest specjalny program. Znaczy to, że skompresowanym plikom zostanie przywrócona ich oryginalna postać. Dane poddawane są kompresji przede wszystkim w dwóch sytuacjach: kiedy na dysku znajduje się już niewiele wolnego miejsca oraz podczas przesyłania danych za pośrednictwem linii telefonicznych.


Demo wersja - wersją demo określa się program, który został stworzony wyłącznie do przetestowania i wypróbowania. W wersjach demonstracyjnych programów przeważnie zablokowana jest większość najbardziej użytecznych funkcji, tj. drukowanie czy zapis na dysku. Najczęściej możliwości wersji demo są na tyle ograniczone, że niopłacalne jest używanie ich na co dzień.


Demodulacja - kiedy dane przesyłane są za pośrednictwem linii telefonicznych, modem, który je wysyła, zamienia dane komputerowe w akustyczne sygnały analogowe. Operacja ta nazywana jest modulacją. Po drugiej stronie linii znajduje się drugi modem, który odbiera przesyłane sygnały i zamienia je z powrotem w sygnały zrozumiałe dla komputera. Tę opcję nazywa się demodulacją.


Deskop - to angielska nazwa Pulpitu z Windows 95, czyli obszaru roboczego. Między innymi znajdują się na nim ikony służące do szybszego uruchamiania programów, pasek zadań, przycisk Start oraz Kosz. Najlepiej wyobrazić sobie Pulpit jako normalny blat biurka, na którym znajdują się różne teczki z dokumentami.


Deskop komputer - komputery typu deskop nazywane są również biurkowymi. W ich przypadku sam komputer, monitor oraz klawiatura to oddzielne części. W przeciwieństwie do komputerów umieszczanych w obudowie typu tower komputery deskop umieszczane są zazwyczaj na biurku. Obok nich istnieją jeszcze mniejsze komputery, przenośne, nazywane notebookami i palmtopami.



  • Di
Diagram - w postaci diagramów prezentowane są dane zawarte w arkuszach kalkulacyjnych lub wyniki przeprowadzanych obliczeń.


Dialogowe pole - Windows i inne programy wykorzystujące graficzny interfejs posługują się specjalnymi oknami do przyjmowania wydawanych przez użytkownika poleceń. Okna te nazywane są polami lub oknami dialogowymi. W większości z nich znajdują się opcje wybierane jednym kliknięciem myszy. Pozwala to na zaoszczędzenie czasu i wysiłku użytkownika, który w przeciwnym razie musiałby wprowadzać wszystkie wartości i polecenia za pomocą klawiatury. Okna dialogowe pojawiają się po wybraniu niektórych funkcji menu, tj.: "Plik / Zapisz", "Drukuj", "Otwórz" czy "Format / Akapit".


Dithering - pojęcie z dziedziny grafiki komputerowej. Ditheringiem określa się symulację przejść pomiędzy kolorami lub odcieniami szarości, stosowaną podczas wyświetlania obrazu na ekranie lub drukowania na papierze. Dzięki niemu oko ludzkie nie dostrzega wyraźnych granic pomiędzy sąsiadującymi ze sobą kolejnymi kolorami lub odcieniami szarości; bez ditheringu takie płynne przejścia kolorów nie byłyby możliwe. Poszczególne piksele generowane są na bazie matryc 2 x 2 lub 3 x 3. Przy zastosowanej symulacji piksele odcieni szarości przyjmują albo kolor czarny, albo biały, lecz oko ludzkie nie jest już w stanie ich rozpoznać jako pojedynczych punktów. Jeżeli w danej matrycy piksele białe i czarne rozdzielone są w równej proporcji, będziemy ja postrzegać jako kolor szary. Im więcej pojawi się w niej pikseli w kolorze białym, tym jaśniejszy odcień szarości będziemy widzieć. I na odwrót - im więcej czarnych pikseli, tym ciemniejszy otrzymamy odcień szarości. W analogiczny sposób drukarki kolorowe mogą mieszać ze sobą różne barwy. Technika ta posiada jednak jedną zasadniczą wadę: im więcej zostanie wygenerowanych odcieni kolorów lub szarości, tym niższa będzie rozdzielczość takiego obrazu.


  • Dl
DLL - skrót od Dynamic Link Library - to rozszerzenie plików zawierających biblioteki dołączane do programów. Pliki DLL są częścią składową programów pracujących w Windows i są ładowane do pamięci dopiero w momencie, kiedy są rzeczywiście potrzebne. Pliki tego typu zawierają kod wybranych funkcji danego programu. Dlatego w wypadku bardziej złożonych edytorów tekstu można spotkać wiele plików z takim rozszerzeniem. Umieszczony jest w nich kod takich funkcji, jak moduł sprawdzając pisownię, drukowanie listów czy funkcje formatujące. Sam Windows również korzysta z plików DLL - przy wywoływaniu funkcji, które są rzadziej używane. Pliki te znajdują się w katalogu systemowym Windows (SYSTEM).


  • Dm
DMA - (skrót od Direct Memory Access - bezpośredni dostęp do pamięci) to technika pozwalająca niektórym urządzeniom komputera uzyskiwać bezpośredni dostęp do modułów pamięci operacyjnej, a więc bez pośrednika w postaci procesora. Jeśli np. karta graficzna potrzebuje informacji zawartych w pamięci operacyjnej i transfer danych przeprowadzany jest bez wykorzystania DMA - proces ten odbywa się za pośrednictwem procesora. Dane są więc ładowane ze źródła do procesora, a od niego dopiero przesyłane do karty graficznej. W wersji z DMA karta graficzna przejmuje na krótki moment kontrolę nad systemem i pobiera potrzebne informacje bezpośrednio z pamięci operacyjnej. W pierwszym przypadku procesor musi przerwać wykonywane operacje, by przesłać odebrane właśnie dane do karty graficznej. Przy zastosowaniu DMA natomiast wszystko odbywa się znacznie szybciej, ponieważ procesor jest w stanie w dużo krótszym czasie przeprowadzić aktualnie wykonywane operacje.



  • Do
Dokument - plik utworzony przez program użytkowy. Dokumenty to między innymi pliki zawierające tekst czy tabele utworzone za pomocą arkusza kalkulacyjnego.



DOS - zanim na rynku pojawił się Windows, standardowym systemem operacyjnym komputerów typu PC był DOS (skrót od Disk Operating System). W gruncie rzeczy DOS to nic innego jak program, który zajmuje się organizacją plików znajdujących się na dysku lub dyskietkach. DOS zapamiętuje, gdzie i kiedy dane pliki zostały zapisane i jaki mają rozmiar. Ponadto z poziomu DOS-a możliwe jest też uruchamianie innych programów. Oczywiście DOS nie jest systemem zbyt przyjaznym dla użytkownika. W przeciwieństwie do Windows, wyposażonego w graficzny interfejs, ma tę wadę, że wszystkie polecenia muszą być w nim wpisywane za pomocą klawiatury w linii komend. Jest to dość niewygodne, nie mówiąc już o tym, że użytkownik musi znać poszczególne polecenia i ich parametry na pamięć albo też podczas ich wpisywania sprawdzać, czy użył dobrej składni.


Dostawcy informacji - zajmują się przygotowywaniem elektronicznych zbiorów danych, jak słowniki czy archiwa. Przede wszystkim chodzi tu o informacje dostępne w Internecie, choć ich dostawcy niekoniecznie sami muszą je zbierać.


Download - to pojęcie, którym określa się ściąganie za pośrednictwem sieci lub modemu programów lub plików na twardy dysk własnego komputera. Przesyłanie danych w przeciwnym kierunku, a więc z własnego komputera na inny, określane jest jako upload.



  • Dp
Dpi - (skrót od: dots per inch, czyli punkty na cal) to jednostka używana do mierzenia rozdzielczości druku. Jeżeli drukarka charakteryzuje się rozdzielczością równą 300 dpi, oznacza to, że jest w stanie drukować do 300 punktów na jednym calu papieru. Jeden cal równy jest 2,54 centymetra. Większość używanych obecnie drukarek posiada rozdzielczość 300 lub 600 dpi. Bardzo dobre drukarki laserowe są w stanie osiągać rozdzielczość równą 1200 dpi.



  • Dr
Drukarka - to urządzenie służące do drukowania na papierze tekstu lub grafiki zapisanej na dysku. Najbardziej rozpowszechnione są drukarki igłowe, atramentowe i laserowe. Drukarki igłowe są niezwykle korzystne, jeśli chodzi o cenę, lecz nie pozwalają uzyskać wydruku tak wysokiej jakości, jaką gwarantują drukarki atramentowe i laserowe. Drukarki atramentowe z kolei są dość atrakcyjne cenowo, a poza tym oferują możliwość drukowania również w kolorze. Jednak najlepsza jakość uzyskiwana jest przy użyciu drukarek laserowych.


Drukarki sterownik - ponieważ drukarki znacznie się między sobą różnią, do ich obsługi potrzebny jest specjalny program, tzw. sterownik, który umożliwia ich współpracę z komputerem.


Drukarki szybkość - szybkość drukarki mierzona jest w liczbie stron możliwych do wydrukowania w ciągu jednej minuty. Stąd jest ona często oznaczana jako ppm (pages per minute = stron na minutę). Proste drukarki pozwalają na wydruk od dwóch do sześciu stron w ciągu minuty, natomiast lepsze - nawet do dwunastu.


Drukowania menedżer - program pomocniczy systemu operacyjnego, odpowiedzialny za drukowanie. Organizuje proces drukowania w taki sposób, aby nie blokował on całego komputera i by w czasie drukowania użytkownik nie musiał przerywać pracy.


Drukująca głowica - część drukarki, której zadaniem jest nanoszenie na papier atramentu. Drukarki igłowe posiadają głowice wyposażone w igły. Z kolei głowica drukarki atramentowej wyposażona jest w mikroskopijnej wielkości dysze, którymi atrament jest wtryskiwany na papier.


  • Dt
DTP programy - (skrót od Deskop Publishing Program) używane są do przygotowania dokumentów przeznaczonych do druku: gazet, magazynów czy książek. Programy tego typu nadają się do budowania specyficznych układów strony, formatów czy wspólnego komponowania bloków tekstu i grafiki. Programów DTP, tj. AdobePageMaker, QuarkXPress czy Ventura Publisher, używają przede wszystkim ludzie zajmujący się składem tekstu i grafiką.


  • Dw
Dwukrotne kliknięcie - dwukrotne kliknięcie lewym przyciskiem myszy, np. ikony na Pulpicie Windows najczęściej powoduje uruchomienie powiązanego z nią programu. Jeśli z kolei dwukrotnie klikniemy ikonę pliku, Windows spróbuje wystartować aplikację, w której plik ten został utworzony. Aby system rozpoznał dwukrotne kliknięcie, dwa naciśnięcia lewego przycisku myszy muszą nastąpić w bardzo krótkim odstępie czasu. Jeśli okaże się, że klikamy zbyt wolno, a chcielibyśmy, aby takie klikanie rozpoznawane było jako dwukrotne, musimy zmienić odpowiednie ustawienie w Panelu sterowania pod ikoną "Mysz".


  • Dy
Dysk startowy - nośnik danych, na którym znajduje się specjalny program ładujący system operacyjny. W przypadku PC-eta jest to zazwyczaj dysk twardy, choć równie dobrze może to być i dyskietka. Posiadanie przygotowanej dyskietki startowej zalecane jest z tego względu, że zawsze może zdarzyć się jakaś awaria twardego dysku. Wówczas, w razie braku takiej dyskietki, nie będziemy w stanie w żaden sposób uruchomić komputera. W Windows 95 do tworzenia dyskietki startowej służy polecenie "Dysk startowy / Utwórz dysk".


Dysk twardy - to nośnik danych, na którym możemy przez dłuższy czas przechowywać programy i ich pliki. Inaczej niż w przypadku pamięci operacyjnej, po wyłączeniu komputera dane te nie są przez nas tracone. Dysk twardy umieszczony jest we wnętrzu komputera i w przeciwieństwie do dyskietek charakteryzuje się stosunkowo wysoką liczbą obrotów na minutę oraz gęstością zapisu danych. Pozwala to na uzyskanie znacznie krótszego czasu dostępu do danych i większej pojemności. Obecnie na ogół stosuje się dyski twarde o pojemności wynoszącej od 1 do 4 GB.


Dyskietka - nośnik danych, na którym informacje zapisywane są w podobny sposób, co dźwięk na kasetach magnetofonowych. Najpowszechniej stosowane są dyskietki 3,5-calowe w formacie: Double Density (DD) oraz High Density (HD). Pojemność dyskietek typu HD równa jest 1,4 MB i jest to dwukrotnie więcej niż to, co oferują dyskietki DD (720KB). Można też spotkać dyskietki starszego typu, o średnicy 5,25 cala i pojemności 360 KB lub 1,2 MB. Dyskietki służą przede wszystkim do przenoszenia danych pomiędzy komputerami. Co prawda, możliwe jest też uruchamianie zapisanych na nich programów, lecz do tego celu dyskietki są zbyt wolne i mają zbyt małą pojemność.


Dźwiękowa karta - aby możliwe było nagrywanie i odtwarzanie dźwięku za pomocą komputera, potrzebna jest karta dźwiękowa lub procesor dźwięku. Dobrze jest, gdy karta dźwiękowa obsługuje General MIDI - standard zapisywania i odtwarzania muzyki. Poszczególne karty dźwiękowe mogą się znacznie różnić między sobą pod względem jakości odtwarzanego dźwięku.


 

Zabawne i śmieszne filmy/filmiki