A: - litera oznaczająca zazwyczaj pierwszy napęd dyskietek.
Większość komputerów posiada do czterech napędów: A: lub B: to stacja dyskietek,
literą C: oznaczany jest dysk twardy, natomiast napęd CD-ROM
najczęściej oznaczony jest literą D:.
O napędzie dyskietek mówi się wprawdzie "napęd A", lecz aby zyskać do niego dostęp,
należy użyć odwołania "A:".
Po uruchomieniu komputera dysk twardy zgłasza się na ekranie w postaci swego oznaczenia i znaku zachęty w wierszu poleceń "C:\".
- Ac
Account - (ang.) konto. Patrz: poczta elektroniczna.
- Ad
Adres - numer należący do identyfikacji pojedynczej komórki pamięci.
Poszczególne komórki mogą pomieścić jeden bajt
(co jest równoznaczne = 8 bitów) danych.
Stąd też komputer wyposażony np. w 4 MB pamięci operacyjnej
posiada 4 miliony adresów.
Inaczej: oznaczenie miejsca przechowywania danych w pamięci komputera
niezbędne do ich wyszukiwania.
Procesor odwołuje się do pamięci podając adres konkretnej komórki, a następnie odczytuje z niej dane.
Mailing lists (adresowe listy) - jest to usługa informacyjna na forum dyskusyjnym w Internecie,
zaopatrzona w listę kluczy listów przesyłanych dalej.
Korzystając z poczty elektronicznej możemy uzyskać informacje na poszukiwany przez nas temat, uwalniając się jednocześnie od konieczności poszukiwaniach ich w grupach dyskusyjnych.
ADA - strukturalny język programowania wysokiego poziomu wynaleziony w latach siedemdziesiątych do projektowania systemów obronnych. W tej chwili używany jest do sterowania procesami.
Adres internetowy - adres nadawany każdemu użytkownikowi sieci internet zwany też numerem IP (ang. IP number). Adres ten zapisywany jest jako cztery zrozumiałe dla komputera liczby, na przykład: "204.71.177.35". Ponieważ trudno jest zapamiętać tak długą kombinację cyfr, dlatego łatwiej wpisać adres tzw. domenowy, np.: "biuro@nazwafirmy.com.pl.". Znak "@" rozdziela adres właściwy znajdujący się po prawej stronie od nazwy użytkownika tego adresu po lewej.
- Ag
AGP - szybka szyna lokalna stosowana w komputerach opartych o procesory Pentium, wykorzystywana zwykle do podłączania karty graficznej.
- Ak
Akapit - jest to oddzielny fragment tekstu w edytorze tekstu lub programie.
Kolejne akapity uzyskujemy przez naciśnięcie klawisza ENTER.
Stosując tzw. formatowanie akapitów możemy regulować sposób wyrównania poszczególnych partii tekstu oraz odstępy między nimi.
Inaczej: (ang. paragraph) bloku tekstu wizualnie oddzielony od reszty dokumentu, wyodrębniony z powodu swej treści poruszającej nowy wątek.
Aktualizacja - utrzymywanie aktualnego stanu danych poprzez ich wymianę lub uzupełnianie. Np. aktualizacja adresowej bazy danych polega na dopisywaniu nowych i usuwaniu nie używanych adresów.
Inaczej: (ang. upgrade) ulepszenie; nowocześniejszy wariant oprogramowania lub sprzętu oferowany użytkownikom ich starszych wersji i sprzedawany zwykle po atrakcyjnej cenie. Niektóre firmy oferują klientom uaktualnienia swych produktów bez dodatkowych opłat.
Aktywne głośniki - głośniki wyposażone we własny wzmacniacz, używane do odsłuchu wyjściowego sygnału kart dźwiękowych. Głośniki takie zasilane są najczęściej bezpośrednio z sieci elektrycznej.
Aktywne okno - obszar na ekranie monitora, używany aktualnie przez użytkownika. W Windows poszczególne okna otwieranych programów układane są kaskadowo jedno na drugim. Okno aktywne znajduje się zawsze na pierwszym planie. Uaktywniania okien dokonuje się poprzez kliknięcia myszą. Po zamknięciu okno znika z ekranu.
- Al
ALGOL - (ang. Algorithmic Language) jeden z pierwszych algorytmicznych języków programowania wysokiego poziomu wynaleziony w Europie we wczesnych latach sześćdziesiątych.
Algorytm - określony sposób postępowania wyrażony metodą krokową. Przeznaczeniem algorytmu jest w miarę przejrzyste ukazanie procedury rozwiązania określonego zadania.
Inaczej: procedura lub część programu, przekazująca komputerowi instrukcje do wykonania
lub służąca do rozwiązania określonego problemu. Algorytmy stanowią zawsze szkielet każdego programu.
ALU - (ang. Arithmetic and Logic Unit) patrz jednostka arytmetyczno-logiczna.
Alt klawisz - jeden z klawiszy na klawiaturze komputera. Służy do włączania określonych funkcji uruchamianych aplikacji. Najczęściej po jego naciśnięciu uaktywnione zostaje menu danego programu. Jeśli naciśniemy go i przytrzymamy, a następnie naciśniemy klawisz
[ P], wyświetlone zostanie podmenu opcji Plik.
- Am
AMD - producent podzespołów elektronicznych, w tym mikroprocesorów takich jak np. K5, K6 czy K6-2. Procesory tej firmy są powszechnie stosowane w wielu komputerach osobistych.
America Online - komercyjna sieć informatyczna oferująca użytkownikom dostęp do archiwów plików, grup dyskusyjnych, baz danych, poczty elektronicznej i innych usług.
- An
Analogowo-cyfrowy przetwornik - przetwornik sygnałów zamienia sygnały wejściowe (np. wprowadzane za pomocą mikrofonu) w cyfrowe sygnały wyjściowe. Konwersja sygnałów jest konieczna po to, by możliwe było ich dalsze przetwarzanie w komputerze.
Analogowy - urządzenie charakteryzujące się ciągłą (płynną) zmianą odmierzanej wielkości. Przykładem może być termometr rtęciowy lub nakręcany zegarek wskazówkowy.
Inaczej: wielkości dopuszczające dowolne stopniowanie wartości, nazywne są wielkościami analogowymi. Ich przykładem są fale dźwiękowe, nieustannie zmieniające się w trakcie mówienia. Z kolei np. skrzynia biegów w samochodzie pozwala na wybieranie tylko określonych stanów: można wrzucić pierwszy bieg albo drugi - między nimi nie ma żadnego etapu pośredniego. Komputery nie potrafią przetwarzać danych w postaci analogowej - stąd informacje muszą najpierw zostać przetworzone do postaci cyfrowej.
Animacja- seria nieruchomych obrazków (ang. frames), które wyświetlane jeden po drugim tworzą wrażenie płynnego ruchu. Im więcej następujących po sobie
obrazków mało różniących się od siebie w szczegółach, tym płynniejsza jest animacja. Coraz częściej animacje tworzone są przy pomocy programów komputerowych (na przykład filmy rysunkowe dla dzieci).
Inaczej: pojęcie to pochodzi od słowa "animować", czyli pobudzać, wzbudzać zainteresowanie. Przez animację rozumiemy nadawanie ruchu rysunkom. Animacja komputerowa polega na modyfikowaniu wyglądu rysunku krok, po kroku. Po stworzeniu wielu takich rysunków możemy je później kolejno wyświetlać, tworząc złudzenie ruchu, jak to się dzieje w przypadku filmu. Potrzebne jest do tego specjalne oprogramowanie i komputer o wysokiej wydajności.
AND - jest to oznaczenie w binarnym systemie liczbowym dla operacji logicznej "I". System ten operuje wyłącznie na zerach i jedynkach. Podobnie pracują wszystkie komputery.
ANSI - (ang. American National Standard Institute) Amerykański Narodowy Instytut Standaryzacji wchodząca w skład ISO organizacja amerykańska zajmująca się normalizacją standardów, między innymi w dziedzinie informatyki i telekomunikacji.
Inaczej: skrót od nazwy organizacji "American National Standards Institute", która
zajmuje się opracowywaniem norm obowiązujących w przemyśle komputerowym.
ANSI.SYS - DOS-owy plik systemowy określany również jako sterownik urządzeń. Za jego pomocą możliwe jest modyfikowanie ustawień klawiatury i monitora - np. zmiana formatu i koloru wyświetlanego tekstu czy koloru tła.
Antialiasing - figury zawierające łuki, takie jak okręgi, wyświetlane są na ekranie monitora tylko w pewnym przybliżeniu. Podobnie wszystkie krzywe - ze względu na rastrowanie nie wyświetlane jako linie ciągłe, lecz jako zbiory punktów. Antialiasing to technika polegająca na redukcji efektu "schodkowania" wyświtlania krzywych. Wszystkie rogi wyświetlanych obiektów łagodzone są poprzez stopniowanie jasności na ich krawędziach. Jednocześnie jednak traci na tym ostrość obrazu.
Antywirusowe programy - sprawdzają, czy wśród naszych danych na dysku nie pojawił się jakiś wirus. W przypadku niebezpieczeństwa ostrzegają i w razie potrzeby usuwają intruza.
- Ap
Aplikacja - ogólna nazwa programów użytkowych napisanych dla konkretnych zastosowań. Aplikacje przeznaczone są do uruchamiania na określonych typach komputerów.
Apple Computer - amerykańska firma produkująca komputery Macintosh - pierwsze komputery osobiste o przyjaznym interfejsie użytkownika wykorzystującym graficzne elementy kontroli takie jak menu i ikony. Komputery firmy Apple spotykane są głównie w USA i nie są kompatybilne z komputerami osobistymi typu IBM PC używanymi powszechnie w Europie.
Apple Macintosh - typ komputera, opracowany przez amerykańską firmę Apple. Potocznie określany jako "Mac", nie jest zgodny z całą resztą komputerów osobistych, opartych na standardzie IBM-a - stąd wymaga specjalnego oprogramowania. Preferowany jest przez grafików, a ze względu na graficzny interfejs jest niezwykle przyjazny dla użytkownika.
- Ar
Architektura - opis ogólnej budowy i funkcjonowania sprzętu i oprogramowania.
Architektura komputera - podstawowe założenia technologiczne określające dobór urządzeń wykorzystywanych do budowy danego typu komputera. Opisują one również sposób połączenia wszystkich elementów wchodzących w jego skład. Główną cechą nowoczesnej architektury komputerowej jest możliwość tworzenia różnych zestawów (konfiguracji) w zależności od potrzeb użytkownika.
Architektura von Neumanna - podstawowy typ architektury komputera spotykany w większości komputerów osobistych. Polega on na zastosowaniu jednego procesora do realizacji wszystkich podstawowych zadań komputera. Procesor jest tu elementem nadrzędnym - jako jednostka stale aktywna dyktuje rytm pracy, przetwarza dane i koordynuje pracę podzespołów z nim współpracujących.
Archiwizacja - tworzenie zapasowych kopii danych umożliwiające ich odtworzenie w przypadku wystąpienia awarii. Częsta archiwizacja jest zalecana szczególnie przy oprogramowaniu obsługujścym przedsiębiorstwa. Patrz kopia bezpieczeństwa.
Archiwizacja danych - sporządzanie kopii bezpieczeństwa danych lub programów,
zachowywanych na dyskietce lub taśmie magnetycznej. Podczas archiwizacji dane znajdujące się na dysku twardym zachowywane są w taki sposób, aby na wybranym nośniku zajęły jak najmniej miejsca. Aby przywrócić im taką postać, w jakiej możliwe będzie ich ponowne wykorzystanie, konieczne jest użycie odpowiedniego programu. Najważniejsze dane należy więc zwyczajnie kopiować na dyskietki, by w każdej chwili można było uzyskać do nich dostęp.
Archiwizujący program - specjalny typ programów służący do tworzenia kopii bezpieczeństwa. Programy takie znajdują zastosowanie przede wszystkim tam, gdzie regularnie dokonywany jest zapis dużych ilości danych.
Argument - (ang. argument) patrz parametr.
Arkusz - arkusze to oddzielne karty w programach określanych mianem arkuszy kalkulacyjnych. Wpisujemy w nich dane przeznaczone do obliczeń. Jeden plik może więc zawierać kilka arkuszy, zachowywanych, jak np. w Excelu, w postaci jednego zeszytu.
Arkusz kalkulacyjny - (ang. spreadsheet) program użytkowy służący do robienia różnych obliczeń. Taki program pozwala na wpisanie danych do komórek, które tworzą tabele o ponumerowanych kolumnach i wierszach. Na wartościach zawartych w tych komórkach można dokonywać operacji matematycznych, a wyniki mogą być dowolnie przetwarzane. Wyniki obliczeń mogą być przedstawiane nie tylko jako liczby, lecz także jako diagramy i wykresy.
Inaczej: arkusze kalkulacyjne to programy służące do wykonywania złożonych obliczeń. Najbardziej znane to: Microsoft Excel, Lotus 1-2-3 i Quattro Pro.
Arytmetyka - (ang. arithmetic) dział matematyki zajmujący się najprostszymi właściwościami
liczb i działaniami na liczbach zapisanych za pomocą cyfr.
Arytmetyka stałoprzecinkowa - metoda przeprowadzania działań na liczbach przez maszynę używającą jedynie liczb całkowitych. Charakteryzuje się ona dużą szybkością działania i stałą dokładnością.
Arytmetyka zmiennoprzecinkowa - metoda przeprowadzania działań na liczbach przez maszynę rozkładającą każdą liczbę dziesiętną na dwie części. Ta metoda przeprowadzania działań znajduje zastosowanie w przeprowadzaniu działań zarówno na liczbach bardzo małych, jak i bardzo dużych. W przeciwieństwie do arytmetyki stałoprzecinkowej cechuje ją stosunkowa powolnośś wykonywania.
- ;
- As
ASCII - (ang. American Standard Code for Information Interchange) standardowy system kodowania znaków umożliwiający komputerowy przekaz danych. Jego istotą jest przypisanie znakom składowym danych (np. litery, cyfry, itp.) liczb z zakresu od 0 do 127 a w przypadku rozszerzonej wersji kodu liczb z zakresu od 0 do 255.
Inaczej: skrót nazwy "American Standard Code for Information Interchange" (amerykański standard kodu dla wymiany informacji). Kody ASCII służą do wyświetlania znaków - każdemu klawiszowi na klawiaturze przypisany jest jeden kod. Po naciśnięciu klawisza, do komputera przekazywana jest informacja o tym, jaki znak ma zostać wyświetlony na ekranie. Przykładowo znakowi "B" przypisany jest kod 64.
;
Asembler - język programowania niskiego poziomu posługujący się mnemonikami.
Mnemoniki to słowa kluczowe odpowiadające pojedynczym rozkazom zrozumiałym dla procesora. Asemblerem bywa też czasem nazywany program tłumaczący mnemoniki na instrukcje kodu maszynowego.
- At
Atramentowa drukarka- względnie niedrogi typ drukarek, oferujący bardzo dobrą jakość druku. Koszt druku jednej strony nie jest jednak niski ze względu na wysoką cenę pojemników z atramentem. Wykonywanie wydruków czarno-białych jest znacznie bardziej opłacalne przy użyciu drukarek laserowych.
Atrybut pliku - każdy plik, utworzony w systemie MS-DOS, zapisywany jest wraz z sześcioma różnymi atrybutami. Przykładowo niektórym plikom możemy przypisać atrybut "Tylko-do-odczytu". Pliki takie chronione będą przez system operacyjny przed modyfikowaniem, aktualizacją czy usunięciem.
- Au
AUTOEXEC.BAT - to jeden z dwóch plików konfiguracyjnych - drugi to: CONFIG.SYS. Oba używane są przez system operacyjny MS-DOS. AUTOEXEC.BAT zawiera szereg poleceń, wykonywanych automatycznie po uruchomieniu komputera. Ich rolą jest zapewnienie zgodnej współpracy wszystkich zainstalowanych w systemie komponentów.
Automatyczne dzielenie wyrazów - funkcja edytora tekstowego, odpowiedzialna za automatyczne dzielenie słów, które nie mieszczą się na końcu wiersza.
Autotest - drukarki i urządzenia faksujące wyposażone są często w funkcję kontrolującą ich stan, uruchamianą poprzez kliknięcie jednego z przycisków na ich obudowie lub wydanie polecenia w obsługującym je programie. W przypadku drukarki jest to wydruk strony tekstowej, pozwalający stwierdzić, czy funkcjonuje ona prawidłowo.
Autokontrola - programowa procedura uruchamiana przy starcie urządzenia (np. komputera, drukarki) dla sprawdzenia poprawności działania jego podzespołów. Jest ona zwykle "zaszyta" w pamięci ROM. Niektóre programy komputerowe przed uruchomieniem własnego kodu również przeprowadzają kontrolę własnych składników.
Automatyzacja - zastępowanie pracy człowieka przez wyspecjalizowane maszyny. W niektórych fabrykach maszyny wykonują tylko określone zadania, podczas gdy w innych zastąpiły ludzi całkowicie. Spotyka się już zakłady, w których ludzie pełnią jedynie funkcje nadzorcze (np. niektóre fabryki samochodów). Główną przyczyną rozwoju automatyzacji jest większa wydajność i precyzja maszyn.
Auto-start - definiowany przez użytkownika komputera zestaw poleceń, parametrów i programów uruchamianych automatycznie w momencie uruchomienia komputera.
Autostart grupa - grupa programów uruchamianych automatycznie po starcie komputera i załadowaniu systemu operacyjnego. Określenie "autostart" odnosi się również do programów, znajdujących się na płytach CD-ROM, które w Windows 95 uruchamiają się automatycznie po umieszczeniu płyty w napędzie.
