Wednesday, April 12, 2006

wnętrze komputera.

Wnętrze każdego komputera wygląda podobnie, tzn. składa się z typowej grupy elementów.
Przede wszystkim:
  • płytę główną
  • procesor
  • napędy dyskietek
  • zasilacz
  • moduły pamięci.

Większość składników jest instalowana na płycie głównej według określonych standardów, skąd bierze się tak wiele możliwości wymiany poszczególnych komponentów. Niemal każdy komputer można rozbudowywać i wzbogacać dodatkowymi urządzeniami.
Wiedza o tym jest bardzo przydatna, gdyż może się okazać, że będziemy potrzebować więcej miejsca na dodatkowe moduły pamięci lub też zapragniemy zainstalować określoną kartę rozszerzającą, na przykład modem.
Uwaga!!! Zanim zdejmiemy obudowę naszego peceta zawsze odłączmy go najpierw od prądu!!!

Tuesday, April 11, 2006

Z czego składa się komputer.

W pełni działający komputer składa się z dwóch grup elementów:
sprzętu i porogramowania.


Elementami sprzętowymi są te części komputera, które można zobaczyć i dotknąć, czyli:

  • sam komputer w obudowie - obudowa komputera mieści w sobie wszystkie wewnętrzne komponenty, jak układy pamięci, dysk twardy czy kartę graficzną.
  • monitor - na monitorze ukazuje się wszystko to, nad czym właśnie pracujemy, monitor komputera typu deskop przypomina niewielki odbiornik telewizyjny. komputery przenośne natomiast są wyposażone w płaskie ekrany ciekłokrystaliczne.
  • drukarka - służy do drukowania tekstów i grafiki. drukarki można podzielić na czarno-białe i kolorowe, stacjonarne i przenośne oraz na proste, choć oferujące całkiem przyzwoitą jakość wydruku za niewielką cenę, jak i bardzo drogie - najwyższej jakości.
  • mysz - poruszając myszą automatycznie powodujemy przemieszczanie jej wskaźnika na ekranie monitora. w taki sposób możemy wywoływać polecenia i sterować wykonywanymi programami. podkładka pod mysz, tak zwany mousepad, powinna być gładka i zawsze utrzymywana w czystości.
  • modem - do komputera można też przyłączyć modem, który umożliwia komunikowanie się za pośrednictwem sieci telefonicznej z innymi komputerami na całym świecie. tą drogą można również nadawać i przyjmować faksy.
  • karty rozszerzające
  • kabel doprowadzający zasilanie.
  • klawiatura - za pomocą klawiatury można edytować tekst, a także wpisywać liczby lub rozkazy. z kolei klawisze strzałek pozwalają przesuwać kursor na ekranie monitora.
  • głośniki - w komputerach osobistych możemy zainstalować dodatkowe głośniki wewnętrzne lub zewnętrzne. po ich przyłączeniu zestaw może np. służyć jako odtwarzacz płyt kompaktowych.
Większość użytkowników kupuje komputery stacjonarne określane jako deskopy. Najczęściej stoją one na stałym miejscu, np. na biurku, w przeciwieństwie do komputerów przenośnych tzw. notebooków, które można na przykład zabierać w podróż.

Do elementów dodatkowych należą tzw. urządzenia peryferyjne, tj.:

  • drukarka
  • modem

Monday, April 10, 2006

Co to jest właściwie komputer PC?

Komputer PC.
Pierwsze komputery osobiste (PC - personal computer) zostały opracowane prze IBM.
Ponieważ firma ta nie miała nic przeciwko temu, by inne przedsiębiorstwa skorzystały z jej pomysłu i podążyły jej śladem, wielu producentów sprzedaje obecnie własne komputery, które jednak są wciąż budowane według tej samej koncepcji firmy IBM. Ponieważ na rynku pojawiało się coraz więcej produktów zaczęto pisać programy dla tego typu komputerów. Producenci sprzętu odpowiedzieli na to kolejną falą unowocześnionych komputerów typu IBM-PC.
Proces ten rozwijał się na zasadzie lawiny: komputery, nowe komponenty i oprogramowanie są obecnie tworzone przez setki najróżniejszych producentów. Tym sposobem PC stał się najbardziej rozpowszechnionym typem komputera na świecie.

Apple Macintosh.
Niemal w tym samym czasie, w którym narodził się PC, firma Apple zaczęła budować swój własny typ komputera osobistego. System Apple nie był jednak zgodny z IBM-PC ani pod względem sprzętu, ani oprogramowania. Swój sukces zawdzięczał on faktowi, iż po raz pierwszy wykorzystano tam graficzny sposób komunikowania się z użytkownikiem bazujący na obrazkach i oknach - na rok przed rozpowszechnieniem się Windows firmy Microsoft.
Komputery Apple od samego początku były systemami kompletnymi. Oznaczało to, że w ich przypadku nie było już konieczne kupowanie dodatkowych komponentów, aby np. uzyskać dźwięk odpowiedniej jakości. W przeciwieństwie do ówczesnych PC-tów, komputery Apple były też znacznie prostsze w obsłudze.
Mac, jak najchętniej nazywa się komputer firmy Apple, szybko stał się ulubionym narzędziem ludzi z kręgów twórczych. Używali go przede wszystkim architekci, muzycy i projektanci, którym najczęściej potrzebny był właśnie wydajny i łatwy w obsłudze komputer. Tak więc Mac wciąż pozostaje główną alternatywą dla komputerów typu IBM-PC, a fakt, iż w porównaniu z PC-tem jest mniej dostępny na rynku, wynika głównie stąd, iż firma Apple nie udostępnia nikomu praw do kopii swojego projektu.

Inne.
Większość producentów skorzystała co prawda z koncepcji peceta firmy IBM, niemniej niektórzy wyłamali się i podążyli własną drogą tworząc komputery osobiste niezgodne ze standardem. Stąd też oprogramowanie stworzone dla typowego komputera PC z reguły nie może być na nich uruchamiane.
W zupełnym oderwaniu od standardu IBM-a powstały rozwiązania, które przewyższają pierwowzór czy to pod względem ceny, czy przydatności do gier, czy też obróbki dźwięku lub grafiki. Niejeden z tego typu systemów komputerowych był i wciąż jeszcze jest wspaniałym narzędziem, jednakże przeznaczonym wyłącznie dla specjalistów skupiających się na wykonywaniu określonej grupy zadań.

komputer ekologiczny.

Wszyscy producenci komputerów starają się w jak najmniejszym stopniu obciążać swymi wyrobami środowisko naturalne. Wielu z nich zapewnia, że wszystkie opakowania ich produktów, a także części z tworzyw sztucznych nadają się do ponownego wykorzystania.
W cyklu produkcyjnym całkowicie rezygnuje się ze stosowania szkodliwych związków chemicznych zatruwających atmosferę. Jeśli na obudowie naszego komputera dostrzeżemy znaczek "green", będzie to oznaczało, że został on wykonany według wymienionych założeń.

Dość istotny jest też sposób, w jaki pracuje nasz sprzęt. Ekologiczne komputery i monitory potrafią automatycznie redukować zużycie energii, kiedy są podłączone do sieci, lecz przez pewien czas pozostaja nie używane.

Monitory komputerów, podobnie jak kineskopy normalnych odbiorników telewizyjnych, emitują pewne dawki promieniowania. Nie należy się tym jednak specjalnie przejmować, ponieważ ilości te są znacznie mniejsze od promieniowania, na które wystawiamy się wychodząc każdego dnia na słońce. Dla całkowitego bezpieczeństwa na wielu monitorach instalowane są specjalne filtry. Tak wyposażone ekrany są przeznaczone przede wszystkim dla osób spędzających przed komputerem po kilka godzin dziennie.

O.

  • Ob
Obliczeniowa szybkość - wydajność komputera. Szybkość obliczeniowa zależy od użytego procesora, typu magistrali oraz wielkości pamięci operacyjnej.


Obrazek - plik zawierający grafikę. Może być zapisany w różnych formatach (np. .bmp).


Obróbka obrazu, programy - programy, za pomocą których zeskanowane fotografie są poddawane komputerowej obróbce. Oferują one wiele możliwości przekształcania obrazu, m.in. takich jak retuszowanie i wyostrzanie krawędzi.


Obustronne wyrównanie - z wyrównaniem obustronnym mamy do czynienia wtedy, gdy w edytorze tekstu dokument jest wyrównywany do lewego i prawego marginesu - tak jak w przypadku kolumn większości czasopism. Formatu tego należy jednak używać wyłącznie przy stosunkowo szerokich kolumnach. W przeciwnym razie edytor tekstu będzie zmuszony podzielić zbyt wiele wyrazów, co znacznie obniża szybkość czytania tekstu.


  • Oc

Ochrona danych - prywatne dane muszą być często chronione, aby uniemożliwić do nich dostęp niepowołanych osób. Ma to miejsce najczęściej w przypadku informacji przechowywanych w sieciach - zarówno lokalnych, jak i Internecie. Dane chroni się przed dostępem nieupoważnionych użytkowników albo przez zabezpieczenie hasłem katalogu, w którym znajdują się prywatne pliki, albo przez zakodowanie samych plików.


Ochrona przed zapisem - jeśli na dyskietkach mamy jakieś cenne pliki, które chcielibyśmy zachować przez dłuższy czas, powinniśmy użyć ochrony przed zapisem - przesunąć zaślepkę otworu w dyskietce w taki sposób, by pozostał on wolny. Kiedy ponownie zechcemy coś zapisać lub usunąć z dyskietki - likwidujemy blokadę zapisu.


OCR - skrót od "Optical Character Recognition" (ang. "optyczne rozpoznawanie znaków"). Za pomocą OCR tekst zapisany w postaci mapy bitowej zostaje przetworzony do takiej postaci, aby następnie mógł być poddawany dalszej obróbce już w edytorze tekstu. Programów OCR najczęściej używa się do odczytywania zeskanowanych dokumentów.


  • Od
Odczytu prędkość - prędkość, z jaką procesor odczytuje informacje z nośnika danych. Przy wysokiej prędkości odczytu programy uruchamiają się szybciej. Prędkość odczytu danych z dysku twardego jest znacznie wyższa niż z dyskietek.


Odręczne rysowanie - specjalna funkcja w programach do rysowania i malowania. Posługując się myszą, można np. narysować prostokąty, okręgi i inne figury geometryczne. Do ich dokładnego tworzenia służą jednak inne narzędzia - rysowanie odręczne przypomina więc bardziej kreślenie na papierze.


Odzyskiwanie plików - kiedy pliki ulegną uszkodzeniu podczas ich odczytu lub zapisu, można spróbować je odzyskać za pomocą specjalnego oprogramowania. Najczęściej jednak jest to dość skomplikowane. W niektórych przypadkach odbywa się to dość szybko, jeśli w regularnych odstępach wykonywaliśmy kopie bezpieczeństwa. Wówczas konieczne jest jedynie naniesienie ostatnio wprowadzonych zmian. Istnieją również programy, które służą do odzyskiwania plików usuniętych już z dysku.


  • Oe
OEM produkty - skrót od "Orginal Equipment Manufacturer". Produkty OEM stanowią z reguły okrojoną wersję wyrobu oferowanego przez danego producenta.


  • Of
Offline - stan oczekiwania po przerwaniu połączenia między komputerem i innym urządzeniem np. drukarką, skanerem czy modemem.


Offline reader - program do edycji wiadomości przesyłanych pocztą elektroniczną przy braku połączenia online, a więc w trybie offline. Programy tego typu są przydatne ze względu na ich tanią eksploatację (pozwalają obniżyć opłaty za usługi w przypadku trybu online).


  • Ok
Okno - system operacyjny Windows jak i wiele innych programów dzieli obszar roboczy widoczny na ekranie monitora na tak zwane okna. Np. edytor tekstu ukaże się po uruchomieniu właśnie w nowym oknie. Dopiero w nim możemy wprowadzać tekst i wywoływać poszczególne funkcje. Okna większości programów dla Windows wyglądają najczęściej podobnie. W ich górnej części znajduje się pasek tytułu, a pod nim pasek menu. Windows pozwala uruchamiać kilka programów jednocześnie - w takiej sytuacji na ekranie monitora mamy kilka otwartych okien. Możemy je rozmieścić obok siebie lub jedno na drugim. O tym, jakie programy są aktualnie uruchomione, możemy dowiedzieć się z paska zadań. Aby przechodzić od okna do okna, należy klikać ich powierzchnię lub odpowiedni przycisk reprezentujący je na pasku zadań. Wybrane okno przechodzi wówczas na plan pierwszy.


  • Ol
OLE - skrót od "Object Linking and Embedding" (ang. łączenie i osadzanie obiektów). Obiektami mogą być tabele, fragmenty tekstu lub obrazki, których identyczne kopie znajdują się w kilku plikach jednosześnie. Zmiany dokonywane na obiekcie umieszczonym w jednym pliku są automatycznie uwzględniane w odniesieniu do innych połączonych z nim obiektów.


  • On
Online - urządzenia (np. drukarki lub modemy), które odbierają i wysyłają dane za pośrednictwem kabla, znajdują się w trybie online. Kiedy modem korzysta z tego trybu, nasz rachunek telefoniczny rośnie. Jeśli więc transfer danych zostanie zakończony, należy jak najszybciej przejść w tryb offline czyli przerwać połączenie.


Online program kompresujący - program, którego zadaniem jest kompresja wszystkich danych zapisywanych na nośniku i dekompresja podczas ich odczytu. Dzięki temu możliwe jest zaoszczędzenie wolnego miejsca na dysku bez konieczności ciągłego pakowania i rozpakowywania potrzebnych w danym momencie plików. Oczywiście wykonywanie takiej operacji zajmuje nieco czasu, obniżając szybkość obliczeniową systemu. Poza tym może to być do pewnego stopnia niebezpieczne: jeśli podczas kompresowania wystąpi błąd, cały zbiór danych zostaje utracony.


Online usługa - usługa oferująca swoim użytkownikom typowe usługi skrzynki pocztowej: pocztę elektroniczną, transfer plików, forum dyskusyjne itp. W przeciwieństwie jednak do Internetu usługi online są zamkniętymi sieciami, dostępnymi jedynie dla zarejestrowanych klientów. Dzięki temu bezpieczeństwo danych jest w ich przypadku znacznie wyższe. Najbardziej znanymi usługami są AOL, Microsoft Network, Compuserve i T-Online, umożliwiające również dostęp do Internetu.


Online'owa baza danych - baza danych dostępna jednocześnie dla wielu użytkownikół korzystających z niej w trybie online.


  • Op
Opcja - możliwość wyboru - np. funkcji lub polecenia programu za pośrednictwem menu lub okna dialogowego.


  • Or
Organizator - komputer wielkości kalkulatora służący do zarządzania adresami i terminami. Niektóre urządzenia tego typu pozwalają wymieniać dane z komputerami osobistymi.


Orientacja pozioma - większość drukarek atramentowych i laserowych pozwala drukować dokumenty w formacie o orientacji poziomej. Aby to uczynić, w edytorze tekstu lub arkuszu kalkulacyjnym wybieramy wśród ustawień odnoszących się do strony opcję "landscape orientation" (orientację poziomą).


  • Os
OS/2 - skrót od "Operating System Nr.2". Jest to 32-bitowy system operacyjny opracowany przez firmę IBM w celu przełamania monopolu Windows. Próba ta nie powiodła się, więc nowsza wersja tego systemu - Warp 4 - jest wykorzystywana przede wszystkim w zastosowaniach profesjonalnych, np. w bankach i firmach ubezpieczeniowych.


Osadzanie - w Windows możliwe jest wstawianie takich obiektów jak m.in. obrazki, sekwencje filmowe, pliki dźwiękowe do innych dokumentów. Podczas wstawiania są one osadzane w dokumencie docelowym lub łączone z plikiem źródłowym.
Kiedy obiekt jest osadzany, w dokumencie docelowym powstaje jego kopia - nie jest przy tym tworzone połączenie z oryginalnym plikiem, z którego pochodzi obiekt. Windows zapisuje jednak informację na temat programu, w którym dany obiekt został utworzony.
Kiedy więc piszemy list, możemy w nim umieścić grafikę wykonaną w programie graficznym. Gdy chcemy dokonać w niej jakichkolwiek zmian, klikamy ją dwukrotnie, aby uruchomić jej źródłowy program. Po dokonaniu zmian i ich zapisaniu, zostaną one oczywiście uwzględnione w edytorze tekstu, w którym wcześniej osadziliśmy obiekt graficzny. Jeżeli natomiast łączymy obiekt z dokumentem źródłowym, Windows w dokumencie docelowym nie stworzy kopii obiektu, lecz jedynie połączenie pomiędzy obiektem a dokumentem. Połączenie to informuje system, gdzie znajduje się właściwy obiekt. Kiedy więc połączymy tabelę z kilkoma dokumentami, wystarczy zmienić ja w arkuszu kalkulacyjny, aby we wszystkich dokumentach ukazała się jej zaktualizowana wersja.


  • Ot
Otwórz plik, okno - po wywołaniu w programie dla Windows polecenia Plik/Otwórz na ekranie monitora pojawia się okno dialogowe Otwórz plik. Służy ono do wybierania folderu i nazwy pliku, który chcemy otworzyć. W celu otwarcia zaznaczonego pliku klikamy przycisk Otwórz lub dwukrotnie klikamy nazwę pliku.



  • Oz

Ozdobna czcionka - pojęcie związane jest przede wszystkim z drukarkami igłowymi. Chodzi o ulepszoną jakość drukowanego pisma uzyskiwaną przez zastosowanie specjalnej metody druku.

Sunday, April 02, 2006

N.

  • Na

Nagrywarka CD - nagrywarka CD to urządzenie, za pomocą którego można zapisywać dane na specjalnego typu dyskach CD, tzw. CD-R-ach. Silny promień lasera wypala punkty w powierzchni dysku. Ponieważ ceny nagrywarek CD są stosunkowo przystępne, korzysta z nich coraz większa liczba użytkowników, przede wszystkim w celu archiwizowania danych. Nagrywarki umożliwiają również zapisywanie dysków audio.


NAP - skrót od "Network Access Point" - dostęp do Internetu.


Napęd - napędem określa się urządzenie udostępniające komputerowi pamięć stałą, sterowane przez system operacyjny. Najczęściej jest to dysk twardy lub stacja dyskietek.


Napęd dyskietek - urządzenie służące do zapisywania i odczytywania danych z dyskietek. Większość komputerów jest wyposażona w napęd dyskietek umieszczony w ich obudowie. Z napędami zewnętrznymi mogą współpracować jedynie notebooki. We wnętrzu napędu znajduje się silnik, który powoduje obracanie dysku wewnątrz osłony dyskietki. Ponadto znajduje się w nim głowica odczytu/zapisu, służąca zarówno do zachowywania, jak i odczytywania informacji z dyskietek.
Napęd dyskietek funkcjonuje podobnie jak magnetofon: podczas odczytu danych głowica odczytu/zapisu zbliża się do powierzchni obracanego dysku i zamienia dane zapisane w postaci magnetycznej w sygnały cyfrowe zrozumiałe dla komputera. Natomiast w trakcie zapisu głowica ta wytwarza na powierzchni dysku pole elektromagnetyczne.
Ponieważ dyskietki zawierają informacje zapisane w formie magnetycznej, nie należy ich umieszczać w pobliżu silnych pól magnetycznych. Nie można więc kłaść ich na monitorze lub w pobliżu głośników, gdyż ryzykujemy utratę danych.


Nawigowanie - inaczej surfowanie w Internecie, czyli przechodzenie między kolejnymi miejscami hipertekstowymi za pomocą przeglądarki www typu Microsoft Explorer lub Netscape Navigator.


Nazwa pliku - kiedy mamy do zachowania zbiór danych, zawsze musimy nadać mu jakąś nazwę - nazwę pliku. W DOS-ie nazwa pliku może składać się maksymalnie z ośmiu znaków i trzech znaków rozszerzenia. Rozszerzenie informuje, jakiego typu jest dany plik. Np. list napisany w Wordzie może zostać zachowany pod nazwą "List 1". Word doda do niej jednak rozszerzenie "doc", które będzie oznaczać, że jest to dokument tekstowy. W rezultacie zapisany list będzie się nazywał "List1.doc". Windows 95 umożliwia nadawanie plikom nazw o większej długości niż 8 znaków, np. "List do Tomasza Kowalskiego". Należy przy tym uważać, by w nazwie pliku nie pojawiły się znaki specjalne lub kropki. Kropka jest bowiem używana do oddzielenia nazwy pliku od jego rozszerzenia. Ponadto możliwe jest zapisywanie plików pod takimi samymi nazwami - tyle że w różnych folderach.


  • Ne
NetFind - w Internecie istnieje szereg serwerów typu NetFind, do których dostęp jest możliwy za pomocą przeglądarek www. Na podstawie nazwiska użytkownika i słów kluczowych pomagają one uzyskać adres e-mail poszukiwanego użytkownika.


Netscape Navigator - to popularna przeglądarka stron www.


NetWare - system sieciowy firmy Novell, potrafiący łączyć wiele komputerów na różnych platformach sprzętowych. Obecnie jego najprostsza wersja, służąca do łączenia niewielkiej liczby komputerów, stanowi konkurencję dla Windows 95.


Netykieta - zasady postępowania w Internecie. W sieci zabronione są np. wszelkiego typu ataki na tle osobistym, rasowym, a także nawoływania do przemocy oraz wszelkiego typu wypowiedzi obrażające uczucia innych. Każdy, któ zachowuje się niezgodnie z internetową netykietą, musi się liczyć z tym, że zostanie w jakiś sposób ukarany, np. odłączony od systemu.


Neuronowa sieć - to próba odzwierciedlenia budowy i sposobu funkcjonowania ludzkiego mózgu (na bazie sieci komórek mózgowych - neuronów).


News - nowości i najświeższe wiadomości przekazywane w Internecie w tak zwanych grupach dyskusyjnych (newsgroups).


Newsgroup (grupa dyskusyjna) - grupy dyskusyjne to elektroniczne tablice ogłoszeń służące do publicznej wymiany zdań.


Newsreader - program służący do odczytywania wiadomości z grup dyskusyjnych istniejących w Internecie.


  • Ni
Nieaktywne oko - okno programu w Windows znajdujące się w tle, ponieważ użytkownik pracuje na pierwszym planie z innym oknem, tzw. aktywnym. Jeśli otwartych jest zbyt wiele okien jednocześnie, traci na tym nie tylko przejrzystość, ale i wydajność pracy komputera. Zbyt wiele uruchomionych jednocześnie programów może doprowadzić do zawieszenia się komputera.


Nierozdzielający łącznik - w przypadku wyrazów złożonych, np. Photo-CD, możemy zapobiec ich ewentualnemu podziałowi w tekście. Jeśli "Photo" trafi na koniec wiersza, a "CD" już się tam nie zmieści, w miejsce zwykłego znaku dzielenia umieszczamy nierozdzielny znak dzielenia. W Wordzie uzyskujemy go przez jednoczesne naciśnięcie klawiszy Ctrl+Shift+łącznik.


Nintendo - japońskie przedsiębiorstwo specjalizujące się przede wszystkim w produkcji konsol do gier komputerowych. Najbardziej znanym modelem tej firmy jest Nintendo 64.

  • No
Noname PC - potoczne określenie peceta, który nie pochodzi od żadnego z markowych producentów sprzętu. Jest on składany z różnych części, produkowanych zwykle przez bardzo mało znane firmy. Dzięki temu jego cena jest dość niska.


Norton Utilities - zbiór programów pomocniczych firmy Symantec nazwanych tak na cześć ich autora - Petera Nortona. Niektóre z nich stanowią obecnie integralną część innych programów, a nawet systemów operacyjnych.


Nośna - carrier (ang. "sygnał nośnika") - ciągły dźwięk, za pomocą którego modem przysyła dane. Modem zamienia częstotliwość tego sygnału zależnie od wartości każdego transferowanego bajtu. Po nawiązaniu połączenia w modelach zewnętrznych świeci się dioda kontrolna nośnej. Wiadomo wówczas, że transfer danych może się rozpocząć.


Nośniki danych - media służące do stałego przechowywania danych. Nośnikami są między innymi dysk twardy, dyskietki, CD-ROM-y i kasety DAT.


Notebook - komputer przenośny o wadze od dwóch do czterech kilogramów i niewielkich rozmiarach. Do notebooków mogą być przyłączane karty rozszerzeń typu PCMCIA. W obecnych modelach parametry zarówno dysków twardych, jak i innych używanych w nich komponentów, nie odbiegają pod względem wydajności od analogicznych urządzeń stosowanych w komputerach stacjonarnych. Do większości notebooków można podłączyć zwykłą klawiaturę i monitor. Ich cena w stosunku do stacjonarnych pecetów jest znacznie wyższa.


  • Nu
Nullmodem kabel - to kabel szeregowy, łączący dwa pecety poprzez złącza szeregowe. Dzięki temu możliwa jest wymiana danych między komputerami.


Numer seryjny - każdy pakiet oprogramowania jest wyposażony we własny numer seryjny. Niektóre programy wymagaja podania numeru seryjnego podczas instalacji. Dlatego należy go koniecznie zachować, aby w razie potrzeby możliwe było przeprowadzanie ponownej instalacji. Numer seryjny jest też wymagany przy rejestracji u producenta oprogramowania.

M.

  • Ma
Macintosh - w skrócie określany jako Mac, należy do rodziny komputerów osobistych, których pierwszy model pojawił się na rynku w 1984 roku, otwierając nową erę - graficznego interfejsu użytkownika. Najbardziej typową cechą tych komputerów jest ich procesor: do roku 1994 chip 680x0 firmy Motorola. Obecnie komputery Macintosh są najczęściej wyposazone w procesor PowerPC. Głównym ich zastosowaniem jest Deskop Publishing i obróbka grafiki, choć pod względem liczby używanych modeli nadal w ogromnym stopniu ustępują one zwykłych pecetom, czyli klonom komputera firmy IBM PC.


Macromedia - jeden z największych producentów w dziedzinie multimediów i Web-Publishing. Do bardziej znanych programów tej firmy należy system autorski Macromedia Director.


Magistrala - to wewnętrzny system wymiany danych i poleceń między procesorem, pamięcią operacyjną i gniazdami rozszerzeń, w których znajdują się karty dodatkowych urządzeń. Starsze komputery były wyposażone w magistrale Local Bus i PCI, choć najstarszym był AT. Magistrala danych składa się z określonej liczby ścieżek mieszczących się na płycie głównej.


Magistralowa mysz - to taka mysz, która jest przyłączana do komputera nie poprzez złącze. lecz oddzielną kartę umieszczoną w gnieździe rozszerzeń. Używa się jej w sytuacji, gdy wszystkie złącza szeregowe są już zajęte przez inne urządzenia.


Magnetyczna karta - plastikowa karta z naniesioną taśmą magnetyczną do zapisywania określonej liczby informacji. Jej przykładem są karty czeków Euro. Zapisane na nich informacje są odczytywane przez komputer za pośrednictwem specjalnego czytnika. Dopiero po tym zostają poddane przetwarzaniu. Karty magnetyczne bywają też obiektem manipulacji ze strony hackerów komputerowych.


Magnetyczna pamięć - pamięć masowa. W jej przypadku dane są zapisywane na nośniku pokrytym warstwą magnetyczną. Przykładem pamięci magnetycznej są dyski twarde, dyskietki i taśmy magnetyczne.


Magnetyczna taśma - nośnik danych w postaci taśmy, charakteryzujący się wadami typowymi dla taśm magnetofonowych: wyszukiwanie informacji przy użyciu streamerów, czyli urządzeń, które służą do odczytu i zapisu danych na taśmie magnetycznej, jest niezwykle długie i niewygodne - w przeciwieństwie do analogicznych operacji wykonywanych na dyskach twardych i CD-ROM-ach. Streamery są jednak dość popularne, ponieważ stanowią bardzo tanią alternatywę dla innych nośników pamięci masowych. Nowoczesne, lecz jednocześnie znacznie droższe urządzenia archiwizujące typu DAT, wykorzystują technikę zapisu skośnego, używaną również w sprzęcie audio. Urządzenia DAT są z tego powodu szybsze i mniej zawodne.


Mail exchanger - komputer służący do przyjmowania i wysyłania poczty elektronicznej (e-mail).


Mail explorer - element systemu obsługującego pocztę elektroniczną, pozwalający użytkownikowi wysyłać wiadomości do całej grupy adresatów jednocześnie.


Mailreader - program służący do odbierania, odczytywania, jak również zapisywania poczty elektronicznej.


Mainframe - określenie dużych komputerów centralnych używanych przede wszystkim przez wielkie przedsiębiorstwa. Do maszyn tej klasy przyłączane są komputery osobiste i stacje robocze.


Makr biblioteka - plik zawierający predefiniowane makra.


Makr język - język programowania służący do pisania makropoleceń.


Makro - lista poleceń, które po uruchomieniu są kolejno wykonywane - jedno po drugim. Z makr korzysta się najczęściej po to, by za pomocą jednego polecenia uruchamiać bardziej złożone ciągi procedur. W moduł obsługi makropoleceń wyposażone są obecnie zarówno edytory tekstu, jak i arkusze kalkulacyjne i programy DTP. Z czasem wiele z języków służących do tworzenia makr zostało rozwiniętych do tego stopnia, że przy ich użyciu można tworzyć kompletne programy.


Makro funkcja - narzędzie pozwalające zapisać ciąg najczęściej wykonywanych operacji w postaci makra, które następnie uruchamia się za pomocą jednego polecenia.


Małpa - potoczne określenie dla znaku at - "@", używanego między innymi w adresach poczty elektronicznej.


MAN - skrót od Metropolitan Area Network. Sieci tego rodzaju budowane są w dużych miastach. Charakteryzują się wysoką przepustowością i są używane przede wszystkim przez urządzenia badawcze i w zastosowaniach komercyjnych o nasilonym przepływie danych.


MAPI - skrót od Mail Application Programming Interface - złącze komunikacyjne Windows opracowane przez firmę Microsoft.


Mapowanie - przyporządkowanie oznaczenia dysku wybranemu katalogowi sieciowemu - głównie w sieciach Novella. Mapowanie umożliwia udostępnienie danego katalogu innym komputerom w sieci.


Maska - forma elektronicznego formularza. Maski są wyposażone w gotowe pola danych. Podczas wprowadzania informacji kursor przeskakuje pomiędzy kolejnymi polami, w których mają zostać wpisane nowe informacje. Dlatego nazywane są również maskami wprowadzania. Pola opisów i służące do wpisywania danych najczęściej różnią się od siebie kolorem. Maskami wprowadzania są również okna dialogowe w Windows.


Master - określenie urządzeń, stacji sieciowych i komputerów, które przejmują sterowanie pracą innych urządzeń. Pojęcie to pochodzi z dziedziny elektroniki, w której używane były określenia master i slave (pan i sługa). Masterem nazywany jest też komputer, który za pośrednictwem linii telefonicznych steruje pracą innego komputera.


Maszynowy język - język programowania bazujący na poleceniach i danych wprowadzanych w postaci kodu binarnego. Programy pisane za pomocą tego języka sterują bezpośrednio pracą procesora, dzięki czemu ich działanie w porównaniu z programami pisanymi za pomocą innych języków jest znacznie szybsze. W przypadku innych języków programowania kod źródłowy musi zostać najpierw skompilowany przez asembler, przeetłumaczony przez interpreter lub zamieniony do postaci kodu w języku maszynowym. Dopiero wówczas staje się programem, który można uruchomić. Obecnie jednak, ze względu na ogromną szybkość przetwarzania danych dzisiejszych procesorów, nie jest już konieczne pisanie programów bezpośrednio w języku maszynowym.


Matryca - pojęcie matrycy wiąże się z odzwierciedlaniem lub drukowaniem obiektów w postaci zbioru punktów przez takie urządzenia, jak skaner, drukarka czy monitor. Obiekty poddawane obróbce są zestawiane z dwuwymiarowej matrycy punktów. Dlatego często mówi się też o matrycy punktów.


  • Mb
Mbits/s - skrót określający prędkość transferu danych przesyłanych poprzez złącze szeregowe. W przeciwieństwie do Mbyte w tym przypadku M oznacza 10 do potęgi 6, czyli okrągły milion, a nie dwa do potęgi dwudziestej, czyli 1048576.


  • Mc
MCA - skrót od Microchannel Architecture. Magistrala wejścia/wyjścia używana w modelach PS/2 firmy IBM w latach 80-tych. Microchannel nie jest zgodny z magistralą ISA, stanowiącą standard dla komputerów osobistych typu PC.


MCI - skrót od Media Control Interface. Programowe złącze multimedialne opracowane przez firmę Microsoft. Dzięki temu możliwe jest sterowanie dziesięcioma typami urządzeń w sposób niezależny od sprzętu.


Megaherc - w skrócie MHz. Jednostka miary częstotliwości. 1 megaherc odpowiada 1000 000 herców.


MEMMAKER - inaczej Memoey Maker - program do zarządzania pamięcią operacyjną komputera.


Menadżer plików - program pomocniczy starszych wersji Windows, który służył do zarządzania plikami. Za pomocą tego programu możliwe jest ich kopiowanie, przenoszenie między różnymi katalogami oraz usuwanie. Ponadto umożliwia on tworzenie nowych katalogów oraz modyfikowanie nazw plików. W Windows 95 zastąpił go Eksplorator. Eksplorator oferuje więcej możliwości i jest prostszy w obsłudze niż poprzednie wersje menedżera plików.


Menu - służy do udostępnienia użytkownikowi możliwości wyboru. Najczęściej dotyczy poleceń i funkcji programu. W celu wywołania któregoś z nich wystarczy jedno kliknięcie myszą. Menu może również otwierać dostęp do innych programów lub funkcji. W zależności od budowy może to być pasek menu, menu kontekstowe lub rozwijalne.


  • Mi
Microsoft - największy producent oprogramowania dla komputerów osobistych na świecie. Swą popularność osiągnął, gdy na początku lat osiemdziesiątych jego założyciel - Bill Gates - wprowadził na rynek system operacyjny MS-DOS, który wkrótce stał się standardowym oprogramowaniem używanym przez użytkowników pecetów. Obecnie Microsoft jest nadal przodującym producentem oprogramowania. Do jego najważniejszych programów należy system operacyjny Windows oraz programy napisane specjalnie dla tego systemu: edytor tekstu Word, arkusz kalkulacyjny Excel oraz system zarządzania bazami danych Access. Microsoft nieustannie rozszerza obszar zastosowań dla swych programów.


Microsoft Office - pakiet programów firmy Microsoft, złożony m.in. z edytora tekstu (Word), arkusza kalkulacyjnego (Excel), systemu zarządzania bazami danych (Access) oraz programu służącego do tworzenia prezentacji (PowerPoint). Pakiety biurowe oferują także inni producenci software'u, jednak pod względem popularności produkt Microsoftu znacznie je przewyższa. Na rynku dominuje nowsza wersja tego pakietu - 97, wyposażona w wiele dodatkowych narzędzi ułatwiających przede wszystkim pracę z wykorzystaniem Internetu. Poza tym Office 97 charakteryzuje się znacznie wyższym stopniem integracji poszczególnych aplikacji wchodzących w jego skład, niz miało to miejsce w wersji 95.


MIDI - skrót od "Musical Instruments Digital Interfaces". Jest to standard opisujący sterowanie i połączenie różnych elektronicznych urządzeń dźwiękowych za pomocą specjalneog złącza. Choć istnieje dużo rządzeń tego typu wyposażonych w jednolity typ złącza, wśród komputerów znaleźć można niewiele, które nim dysponują (np. Atari, posiadający 5-pinowe gniazdo DIN). W komputerach osobistych typu IBM PC możliwe jest natomiast dołączenie specjalnej karty MIDI. Standard ten zadomowił się na stałe wśród pecetów dopiero z nadejściem nowej generacji kart dźwiękowych. W Windows np. wystarczy obecność karty dźwiękowej bez żadnego specjalnego oprogramowania, by było możliwe odtwarzanai plików MIDI. W tym celu wystarczy dwukrotnie kliknąć myszą plik opatrzony rozszerzeniem .MIS. Bardziej zaawansowana obróbka dźwięku wymaga jednak zainstalowania odpowiedniego programu.


Migotanie - migoczący obraz monitora jest nie tylko nieprzyjemny dla oka, lecz może również powodować bóle głowy i osłabienie wzroku. Powodem migotania jest zbyt niska częstotliwość odświeżania obrazu. Jeżeli wynosi ona poniżej 50 Hz, oko ludzkie odbiera odświeżanie obrazu jako wyraźne migotanie. Wartość tej częstotliwości nie powinna być niższa niż 70 Hz. Jest to granica, powyżej której odświeżany obraz nie jest postrzegany jako migoczący.


Mikrokomputer - klasa komputerów określana mianem komputerów osobistych, pracujących z wykorzystaniem mikroprocesora. Kolejną klasą maszyn liczących są minikomputery.


Mikroprocesor - procesor zawarty w jednym układzie jest określany mianem mikroprocesora. Do jego elementów należą moduły pamięci, jednostki obliczeniowej i sterującej, a także rejestry rozkazów, danych, stanów, pamięci podręcznej oraz licznika rozkazów. Sam mikroprocesor nie umożliwia przeprowadzania jakichkolwiek operacji - wymaga obecności pamięci stałej (ROM), operacyjnej (RAM) i urządzeń wejścia/wyjścia (I/O).


MIME - skrót od "Multipurpose Internet Mail Extensions". MIME jest rozszerzeniem internetowej poczty elektronicznej i służy do przesyłania danych w postaci plików binarnych. Dzięki temu możliwy jest transfer obiektów graficznych i dźwiękowych. Jeśli zarówno nadawca, jak i odbiorca poczty dysponują programem obsługującym ten standard, mogą przesyłać między sobą wiadomości zawierające pliki dowolnego typu.


Minikomputer - znajdują się pod względem wydajności między mikrokomputerami i maszynami klasy mainframe. Najbardziej znanymi przedstawicielami tej klasy urządzeń są modele VX firmy Digital Research. Obecnie jednak nie odgrywają już takiej roli, jak dawniej.


MIPS - skrót od "Million Instructions Per Second". Jednostka miary wydajności komputera. Podaje ona liczbę instrukcji wykonywanych przez niego w ciągu jednej sekundy.


  • Mj
MJPEG - metoda sprzętowej kompresji ruchomego obrazu.


  • Mo
MO napęd - skrót "MO" pochodzi od słowa "magnetooptyczny". Urządzenie służące do obsługi wymiennych nośników pamięci masowej. Napęd dysków MO przypomina napęd CD-ROM. W przeciwieństwie do niego pozwala jednak, tak jak dysk twardy, zapisywać dane. Dyski MO charakteryzują się ponadto wysokim stopniem niezawodności. Gdyby nie wysoki koszt tego medium z pewnością stanowiłoby ono przełom w dziedzinie pamięci masowych.


Mobile computing - ogólne pojęcie obejmujące swym znaczeniem zdalne komunikowanie się komputerów. Mobile computing to następny etap po połączeniu milionów komputerów w sieci za pomocą kabli, który właściwie został już rozpoczęty. Dotyczy on przede wszystkim komputerów przenośnych oraz bezprzewodowej transmisji danych (drogą radiową i satelitarną). Pojęcie to odnosi się też do przesyłania poczty elektronicznej za pomocą telefonów komórkowych.


Modem - skrót od terminu "MOdulator/DEModulator". Modem umożliwia przesyłanie danych za pośrednictwem linii telefonicznych lub drogą radiową. W tym celu urządzenie to zamienia sygnały cyfrowe w analogowe - dźwięki, które następnie przesyła łączami telefonicznymi lub kanałami radikowymi do drugiego takiego samego urządzenia podłączonego do komputera odbiorcy. Drugi modem zamienia odebrane sygnały analogowe z powrotem w sygnały cyfrowe. W większości krajów wymaga się używania wyłącznie modemów homologowanych.


Moduł - programy są najczęściej pisane w sposób modularny. Każdy moduł odpowiedzialny jest w takim wypadku za wykonywanie określonych zadań. Przykładowo w edytorze tekstu funkcja korespondencji seryjnej może być zlokalizowana w oddzielnym module, który jest uruchamiany jedynie w razie jej wywołania.


Monitor - najczęściej są używane monitory 15- i 17-calowe. Zgodnie z ustaleniami Unii Europejskiej od roku 1999 wszystkie monitory powinny spełniać pewne wymagania: np. nie będą już dopuszczane 17-calowe modele pracujące z częstotliwością odchylania poziomego poniżej 65 kiloherców. Częstotliwość ta będzie musiała wynosić co najmniej 86 kiloherców. Istotne jest również, by monitor dobrze współpracował z kartą graficzną. Poza tym parametry monitora powinny odpowiadać najnowszym normom bezpieczeństwa. Obecnie obowiązującą normą jest TCO '95, choć akceptuje się także monitory spełniające wymagania TCO'92 i MPR-II.


Mozaikowa drukarka - typ drukarki przeznaczonej dla komputerów osobistych. W jej przypadku drukowane znaki są składane z matrycy punktów. Dzięki temu oprócz tekstu możliwe jest też drukowanie grafiki. Do drukarek mozaikowych zaliczają się drukarki igłowe i atramentowe, których dysze z atramentem składają się w matrycę.


  • Mp
MPEG - skrót od "Motion Pictures Expert Group". MPEG to metoda kompresji ruchomego obrazu bazująca na innej metodzie - JPEG. Analogicznie do techniki wykorzystywanej przez JPEG w przypadku MPEG kompresowane są kolejne obrazy sekwencji wideo wykazujące podobieństwa w wyglądzie.


MPR - standard normy wyznaczającej ograniczenia w emisji promieniowania monitorów. Istnieją dwa warianty tego standardu: MPR-I i MPR-II. Pierwszy z nich został opracowany w Szwecji w 1987 roku, po nim w 1990 roku pojawiła się norma MPR-II. Określa ona bardziej rygorystycznie niż jej poprzednik dopuszczalny stopień emisji promieniowania monitorów.


  • Ms
MS-DOS - skrót od "Microsoft Disk Operating System". System operacyjny opracowany przez firmę Microsoft, który stał się standardem dla komputerów osobistych wyposażonych w procesory Intel i ich klony. Obecnie MS-DOS 7.0 jest częścią składową Windows 95.


MS-Exchange - program firmy Microsoft służący do obsługi poczty elektronicznej.


MSN - skrót od "Microsoft Network". Sieć pracująca w trybie online, opracowana przez Microsoft. Pojawiła się wraz z systemem Windows 95. Dostęp do MSN, będącej częścią Windows, nie wymaga żadnego dodatkowego oprogramowania. Microsoft Network stanowił próbę zdominowania przez Microsoft rynku online, jednak projekt ten nie powiódł się. Obecnie jest więc częścią ogólnej strategii firmy, która skupiła się na zastosowaniach związanych z Internetem.


Multimedia - integracja tekstu, obrazu, grafiki i dźwięku połączona z technikami interaktywnej obróbki lub odczytu informacji. Interaktywność może sterować przebiegiem programu. Warunkiem, który musi być do tego spełniony, jest dokonanie konwersji wszystkich używanych środków przekazu do postaci cyfrowej.


Multimedialny PC - pecet przeznaczony do zastosowań multimedioalnych. W najprostszej konfiguracji wyposażony w kartę dźwiękową i napęd CD-ROM, a czasami w kartę wideo, tuner TV itd. Obecnie większość dostępnych na rynku komputerów spełnia te wymagania.


Multispin - polega na zwiększeniu szybkości transferu danych z napędu CD-ROM z zachowaniem możliwości odtwarzania płyt audio. W tym celu napęd musi za każdym razem sprawdzać, czy na umieszczonym w nim dysku znajdują się informacje komputerowe czy dźwięk. W trybie audio prędkość obrotowa pozostaje stała, natomiast w przypadku danych komputerowych zostaje odpowiednio podwyższona.


  • My
Mysz - to jedno z urządzeń wskazujących używanych z komputerem. Służy do wygodnego sterowania pozycją wskaźnika przesuwanego na ekranie monitora. W tym celu jest ona umieszczana na gładkiej powierzchni, najczęściej na specjalnej podkładce (pad), by wraz z ruchem urządzenia odpowiednio poruszał się jego kursor na ekranie. W myszy znajduje się kulka poruszająca się podczas przesuwania urządzenia. Kulka porusza trzy rolki połączone z czujnikami. Te z kolei przesyłają impulsy dokomputera, który steruje położeniem wskaźnika na ekranie. Po raz pierwszy mysz została użyta z komputerem Macintosh w połowie lat 80-tych. Myszy tych komputerów były wyposażone w tylko jeden przycisk, w przeciwieństwie do myszy współpracujących z komputerami typu IBM PC, które mają dwa lub trzy przyciski. Początkowo głównie był wykorzystywany lewy przycisk myszy, za pomocą którego użytkownik wskazuje elementy wyświetlane na ekranie i potwierdza wykonywane operacje. Obecnie na znaczeniu zyskał również prawy przycisk myszy, którego kliknięcie najczęściej powoduje wyświetlenie kontekstowego menu udostępniającego najbardziej przydatne w danym momencie funkcje.
Do nowszych rozwiązań należą myszy bezprzewodowe - ich praca bazuje na podczerwieni lub falach radiowych.


Myszy prędkość - określa czas reakcji między wykonaniem ruchu myszą a wygenerowaniem tego ruchu na ekranie monitora. Najczęściej ustawia się ją w programie instalacyjnym myszy (lub sterowniku), by dopasować do własnych potrzeb oraz rozmiarów ekranu.


Myszy sterownik - sterownik umożliwiający współpracę urządzenia z systemem operacyjnym. W systemach typu Windows sterownik myszy jest już wbudowany. Jeżeli jednak potrzebne są nam jakieś dodatkowe funkcje lub mamy zamiar używać specjalnego typu myszy - np. z większą liczbą przycisków - musimy zainstalować odpowiedni sterownik. Choć Windows dysponuje własnym standardowym sterownikiem myszy, w środowisku DOS-a do jej pracy potrzebny jest dodatkowy. Można go zainstalować w postaci sterownika urządzeń w pliku CONFIG.SYS lub wykonywalnego programu w AUTOEXEC.BAT. Za pomocą sterownika możliwe jest definiowanie trybu pracy myszy za pomocą parametrów, np. określenie jej szybkości.


Myszy wskaźnik - symbol graficzny reprezentujący aktualną pozycję myszy na ekranie monitora. Graficzne interfejsy użytkownika bazują w większości przypadków na pracy z myszą, choć jej wskaźnikiem można także sterować za pomocą takich urządzeń, jak trackball czy pióro świetlne. Wskaźnik myszy pozycjonowany jest w miejscu, w którym użytkownik chce wykonać jakąś akcję. Zależnie od potrzeby różne programy są w stanie zmieniać postać wskaźnika myszy. Istnieją też programy pomocnicze, które pozwalają czynić to użytkownikowi - w ten sposób może on nadać wskaźnikowi pożądany wygląd.


Myślnik - jest nieco dłuższy niż znaki łączenia lub podziału. W edytorze Word uzyskujemy go przez jednoczesne naciśnięcie klawiszy Ctrl i minus (na klawiaturze numerycznej).
 

Zabawne i śmieszne filmy/filmiki